بررسي بهره وري فيزيكي و اقتصادي آب در محصولات عمده زراعي در حوضه تلوار استان كردستان

Investigating the physical and economic efficiency of water in major crops in the Talvar Watershed, Kurdistan, Iran

مفاهيم آب مجازي و بهره وري آب به عنوان ابزارهاي مديريتي موثر در تحليل مسايل مرتبط با مديريت منابع آب مطرح هستند. اين پژوهش، به منظور استفاده از شاخص هاي بهره وري فيزيكي و اقتصادي آب در مديريت منابع آب در حوضه تلوار استان كردستان انجام شد. در اين راستا، داده هاي هواشناسي و اقليم، منابع آب، كشاورزي، آبياري و مديريتي حوزه آبخيز جمع آوري شد. سطح زيركشت محصولات آبي در حوضه شناسايي و درصد كشت آن ها مشخص شد. اطلاعات مربوط به رشد اين محصولات، توليد ماده خشك و ميزان آب مصرفي آن ها با استفاده از نرم افزار CROPWAT و اندازه گيري هاي ميداني محاسبه شد. با استفاده از نتايج تحليل اين داده ها، شاخص هاي مديريتي از جمله بهره وري فيزيكي و بهره وري اقتصادي محصولات محاسبه شد. نتايج نشان داد كه پنج محصول گندم، سيب زميني، جو، يونجه و شبدر بيش از 93 درصد سطح اراضي آبي حوضه را تشكيل مي دهند. محصول سيب زميني داراي بهره وري فيزيكي بالا به ميزان 3.46 و محصول گندم كمترين بهره وري فيزيكي به ميزان 0.43 كيلوگرم بر متر مكعب را دارا است. با وجود عملكرد فيزيكي پايين گندم، بخش زيادي از آب مصرفي در محصول گندم، آب سبز است. حال آن كه سيب زميني كمترين مقدار آب سبز را مصرف مي كند. همچنين، از لحاظ بهره وري اقتصادي محصولات گندم، جو و سيب زميني بيشترين سود خالص اقتصادي را دارند و ميزان سطح اراضي تحت كشت تطابق مناسبي با بهره وري اقتصادي دارد. نتايج اين پژوهش مي تواند به مديريت صحيح و متناسب با منابع آب موجود در حوضه منجر شود.

Virtual water concepts and water productivity are considered as powerful tools for analyzing issues related to water resource management. This research was conducted to use the indicators of physical and economic productivity of water, in water resources management in Talvar Watershed, Kurdistan, Iran. The data from field observation, meteorological and climatic, water resources, agriculture, irrigation and watershed management were collected. The crop area of the irrigated products in the watershed was identified and their cultivation percentage was determined. Data on the growth of these products and their water consumption were calculated using CROPWAT software and field data. Using the results of data analyzing, management indicators such as physical productivity and economic productivity of products were calculated. Results showed that five crops of wheat, potato, barley, alfalfa and clover make up more than 93% of the irrigated products area of the watershed. It was found that the potato and wheat were with highest and lowest physical efficiency, respectively. The potato is with highes productivity as 3.46 and wheat was with lowest one as 0.43 kg m-3. Despite of low physical efficiency for wheat, the major part of water consumption in this crop was from green water, while the potato is using the lowest rate of green water. In terms of economic productivity, barley and potato products were with most net economic benefits. The results of this research can lead to proper management and appropriate water resources in the basin.