تاريخ‌گذاري روايات حاكي از دعاي پيامبر (ص) براي شماتت‌شدگان توسط ايشان در جوامع حديثي اهل‌سنت

تاريخ‌گذاري احاديث جعلي، اطلاعات با ارزشي درباره شرايط اجتماعي، سياسي و فرهنگي سده‌هاي نخست جامعه اسلامي ارائه مي‌دهد. نمونه‌اي از احاديث جعلي، روايات حاكي از دعاي پيامبر (ص) براي شماتت‌شدگان توسط ايشان در منابع روايي اهل‌سنت است. در اين پژوهش با تحليل محتوا و با استفاده از شيوه‌هاي مختلف تاريخ‌گذاري، خاستگاه تاريخي و جغرافيايي جعل و نشر احاديث مذكور و دغدغه‌ها و چالش‌هاي فكري، سياسي، اجتماعي جاعلان آنها نشان داده مي‌شود. گردآوري اطلاعات به‌صورت كتابخانه‌اي و بررسي داده‌ها به‌ شكل توصيفي ـ تحليلي است. براساس نتايج حاصل احاديث فوق تا پايان قرن سوم در 16 منبع روايي اهل‌سنت ذكر شده‌اند و به احتمال زياد در ابتدا توسط ابوهريره و عايشه و يا به‌نام آنها، قبل از سال 58 هجري، در راستاي سياست‌هاي بني‌اميه جعل و در مدينه، شام ، عراق و بحرين، سپس در مكه، مصر، يمن و واسط نشر يافته است. در نسل‌هاي بعد برخي راويان، با تقليد از اين احاديث و يا در قالبي جديد با همين مضمون، احاديثي ساخته و به صحابه‌اي چون جابر، سلمان، ابوسعيد خدري، ابوالطفيل و انس كه راوي احاديث ذمّ بني‌اميه و مدح علي (ع) بودند، نسبت داده‌اند. مهم‌ترين هدف بني‌اميه از جعل اين احاديث، خنثي‌سازي تأثير احاديث نبوي وارد در ذمّ آنها و تبرئه امويان بود.