عنوان مقاله :
بيطرفي ارزشي در پذيرش نظريات با تأكيد بر ديدگاه هيو ليسي
پديد آورندگان :
رئوف موسوي ، ابراهيم پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي , معين زاده ، مهدي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي - گروه فلسفه علم و فناوري
كليدواژه :
علم , ارزش , بيطرفي ارزشي علم , هيو ليسي
چكيده فارسي :
طبق تلقي پوزيتيويستي پذيرفتن تأثير ارزشها بر علم متعارض با حفظ مرز علم و غيرعلم، عينيت يا آفاقيت و جهانشمولي علم است؛ اما ديگر ديدگاههاي فلسفه علم كه به كمك آن ميتوان تأثير ارزشها بر علم را پذيرفت، نهايتاً به تعريفي از عينيت علم ميانجامد كه متعارض با عينيت علم و مطابقت آن با واقع است؛ براي مثال پوپر اصرار دارد كه ضمن پذيرش تأثير ارزشها بر علم، عينيت علم را حفظ كند، درنهايت از تئوري خاصي درباره عينيت دفاع ميكند كه ميتوان آن را مشترك لفظي با تلقي پيشين از عينيت دانست. بازخواني تلاشهاي فيلسوفان علم از منظر مسئله فوق نشان ميدهد نميتوان با استفاده از ديدگاه پوزيتويستها، پوپر، كوهن، لاكاتوش و فايرابند مسئله فوق را پاسخ داد؛ اما با استفاده از ديدگاه هيو ليسي ميتوان راهي براي تبيين ارزشباري علم توأم با حفظ عينيت و كاشفيت علم يافت. هيو ليسي اگرچه مسئلهاي متفاوت با مسئله پژوهش حاضر دارد و در پي پاسخ به اين سؤال است كه «آيا علم فارغ از ارزش است؟» اما درنهايت با تفكيك مقومات مفهومي بيطرفي ارزشي علم، تبييني از جايگاه ارزش در علم ارائه ميكند كه ميتوان با استفاده و اقتباس از آن، نقش ارزشها در علم را بهگونهاي توضيح داد كه با عينيت علم قابل جمع باشد.