معناشناسي توصيفي اراده با تأكيد بر روابط همنشيني و جانشيني

اراده در خدا و انسان از مسائل مهم در حوزه معرفت ديني است كه از ديرباز مورد توجه متفكران بوده و چالش‎هايي را در پي داشته است. در مقاله پيش رو به بررسي واژه با روش معناشناسي توصيفي و محوريت رابطه همنشيني وجانشيني كه از زبان‎شناسي ساخت‎گرا برآمده پرداخته مي‏شود. مطالعه مشتقات اراده در 47 سوره از قرآن، نشان ازارتباط معنايي آنبر محور جانشيني با «مشيت، اختيار، اشتهاء، ابتغاء، همّ، عزم و قضي» و بر محور همنشيني با «الله، فعل، كن فيكون، امر، وجه و نفس» مي‏باشد كه حوزه معنايي اراده را شكل مي‏دهند. بر محور جانشيني، اين واژگان در هسته اصلي معناي اراده يعني «خواستن»، مشترك بوده وجملگي در زنجيره انجام فعل قرار مي‎گيرند. بر محور همنشيني نيز دو نسبت تقارب معنايي و رابطه مكملّي ديده مي‎شود كه درمجموع مي‏توانند معناي شفاف و دقيق‎تري از اراده را ارائه نمايند.