اثربخشي «درمان شناختي-رفتاري» بر عملكرد و طرحواره هاي جنسي زنان يائسه

مقدمه: عملكرد جنسي جزء مهمي از زندگي زنان يائسه است و تغيير در آن به خصوص در يائسگي، مي تواند بر سلامت ايشان تاثيرگذار باشد. عملكرد جنسي زنان يائسه مي تواند تحت تاثير عوامل مختلفي قرار گيرد. پژوهش حاضر با هدف تعيين اثربخشي درمان شناختي-رفتاري بر عملكرد و طرحواره هاي جنسي زنان يائسه انجام شد. روش كار : روش پژوهش حاضر نيمه تجربي و طرح آن از نوع پيش آزمون - پس آزمون پيگيري با گروه كنترل بود. جامعه آماري پژوهش شامل كليه زنان يائسه كه جهت دريافت خدمات به مركز بهداشتي و درماني شهر زنجان در سال 99-1398 مراجعه كرده بودند، بود. از بين آن ها 30 تن كه نمره عملكرد جنسي كمتر از 28 با شاخص عملكرد جنسي زنان داشتند، به صورت نمونه گيري هدفمند انتخاب و به صورت تصادفي ساده (قرعه كشي) در دو گروه مداخله و كنترل (در هر گروه 15 تن) قرار گرفتند. داده ها با شاخص عملكرد جنسي زنان (Female Sexual Function Index) و مقياس خود طرحواره جنسي زنان (Women Sexual Self-Schema Scale) در مرحله پيش آزمون، پس آزمون و پيگيري از گروه مداخله و كنترل كسب شد. روايي محتوا به روش كيفي و پايايي به روش همساني دروني با محاسبه ضريب آلفا كرونباخ انجام شد. گروه مداخله 8 جلسه 2 ساعته درمان شناختي-رفتاري دريافت كردند. داده ها با استفاده از نرم افزار اس پي اس اس نسخه 24 تحليل گرديد. يافته ها: روند تغييرات در گروه مداخله نسبت به گروه كنترل در مراحل سنجش در متغير هاي عملكرد جنسي (25.259 =F و 0.001=P) و طرحواره جنسي (4.355=F و 0.021=P) به طور معنادار متفاوت بود (0.05 P) و به ترتيب حدود 42 درصد و 12 درصد از تفاوت هاي مشاهده در متغيرهاي عملكرد جنسي و طرحواره جنسي ناشي از عضويت گروه (مداخله) مي باشد. جهت مقايسه اين تغييرات در روند زمان از آزمون تبعي بن فروني استفاده شد. تغييرات بين پيش آزمون با پس آزمون، پيش آزمون با پيگيري فقط در گروه مداخله معنادار بود (0.05 P). نتيجه گيري: درمان شناختي-رفتاري باعث بهبود عملكرد و طرحواره جنسي در زنان يائسه شده است. لذا پيشنهاد مي شود از آن براي بهبود عملكرد جنسي و طرحواره جنسي زنان يائسه استفاده شود.