ارزيابي آثار تغيير اقليم و فعاليت انساني بر منابع آب (مطالعۀ موردي: رودخانۀ كارون)

تغيير اقليم و فعاليت‌هاي انساني، از جمله سدسازي و برداشت آب براي مصارف مختلف، دو كليدواژه در مديريت منابع آب هستند كه به طور مستقيم بر تبادلات آب بين منابع آب سطحي و زيرزميني مؤثر‌ند. تحقيق ‎حاضر به تعيين سهم تغيير اقليم (خشكسالي هيدرولوژيكي) و فعاليت‌هاي انساني (سدسازي) ‏بر منابع آب رودخانۀ كارون پرداخته است. به اين منظور، ‌منابع آب سطحي و آبخوان محدودۀ مطالعاتي گتوندعقيلي براي مطالعه ‎انتخاب شد. با تجزيه‌وتحليل ماتريس ايراني آثار سدسازي بر منابع آب مشخص شد. نتايج نشان داد تعداد آثار ميانگين جبري منفي در ستون برابر با 6 عدد و تعداد پيامدهاي ميانگين جبري منفي در رديف برابر با 4 عدد است كه در اين بين، تعداد پيامد‌هاي منفي كمتر از 3.1 در ستون، به توسعۀ گردشگري و تفرج‏ مربوط مي‌شود. همچنين، تعداد آثار منفي كمتر از 3.1 در رديف، مربوط به كيفيت آب ‏رودخانه‏ است. در ادامه، به منظور تعيين سهم تغيير اقليم در تغييرات منابع آب، شاخص‌هاي خشكسالي هيدرولوژيكي و هيدروژئولوژيكي در دورۀ آماري 15 ساله محاسبه شدند. نتايج ‏مقايسۀ ميزان هدايت الكتريكي و ‏TDS  در نقاط نمونه‌برداري‌شده ‏نشان‌دهندۀ افزايش درخور توجه بود كه با نتايج ماتريس ايراني همخواني داشت. همچنين، با توجه به آبگيري سد گتوند عليا در سال 1390 و مقايسۀ شاخص‌هاي SDI و GRI نشان مي‌دهد طي سال‌هاي 1391 تا 1394 خشكسالي هيدرولوژيكي و هيدروژئولوژيكي در منطقه وجود نداشته است و بر اين اساس، مي‌توان بخشي از افت آبخوان را ناشي از احداث سد گتوند عليا و برداشت‌هاي منطقه‌اي دانست.