ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺼﺮف آب ﺷﻮر و ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن در ﮐﺸﺖ ذرت

در اين پژوهش بهره‌وري مصرف آب و كود نيتروژن در كشت ذرت علوفه‌اي با رقم سينگل كراس 704، تحت تنش‌هاي شوري و كمبود نيتروژن بررسي شد. آزمايش به‌صورت فاكتوريل دو عاملي و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در دو سال 1396 و 1397 انجام شد. تيمارهاي آب شور شامل چهار هدايت ‌الكتريكي 0.5(S0)، 2.1(S1)، 3.5(S2) و (S3)5.7 دسي‌زيمنس بر متر بود. تيمارهاي كمبود نيتروژن در چهار سطح 100(N0)، 75(N1)، 50(N2) و 25(N3) درصد مصرف كود نيتروژن بر اساس نياز كودي بود. تيمارها در سه تكرار و در كرت‌هايي به ‌مساحت 9 متر مربع به‌اجرا درآمد. در فواصل بين دو آبياري، مقاومت روزنه‌اي برگ‌هاي گياه و رطوبت خاك اندازه‌گيري شد و با اتمام آب سهل‌الوصول، آبياري انجام شد. تبخير-تعرق روزانه گياه از روي مقدار كاهش رطوبت خاك محاسبه شد. نتايج نشان داد اثر تنش‌ها از تيمارS0N0 تا S3N3 به‌طور متوسط باعث افزايش دو برابري مقاومت روزنه، كاهش 37 درصدي تبخير-تعرق و كاهش 39 درصدي عملكرد گياه شد. بدون اعمال مديريت، بهره‌وري مصرف آب در تيمارهاي S0N0 تا S3N3، از 4.4 تا 2.74 كيلوگرم بر متر مكعب (در سال 1396) و 4.35 تا 2.57 كيلوگرم بر متر مكعب (در سال 1397) بود. اما با مديريت مصرف آب و كود نيتروژن، بهره‌وري مصرف آب افزايش يافت و به حد پتانسيل منطقه نزديك شد. از سوي ديگر از بيشترين تنش وارده (S3N3) تا تيمار شاهد (S0N0)، مقدار بهره‌وري مصرف نيتروژن از 3.34 تا 5.11 كيلوگرم بر كيلوگرم (سال 1396) و از 3.06 تا 5 كيلوگرم بر كيلوگرم (سال 1397) بود. نتايج نشان داد در شرايط تنش شوري، مي‌توان با محاسبه حجم آب آبياري بر اساس تبخير-تعرق گياه و جبران كمبود نيتروژن خاك (مديريت زراعي)، بهره‌وري مصرف آب را افزايش داد. در اين شرايط با مصرف كامل كود نيتروژن، بهره‌وري زراعي مصرف نيتروژن نيز افزايش يافت. يعني با افزايش شوري، تغذيه كامل خاك با عنصر نيتروژن، راه‌كار مديريتي براي افزايش عملكرد محصول، افزايش بهره‌وري مصرف آب و كود بود.