ارزيابي وضعيت حاصلخيزي خاك در ديمزارهاي شمال‌غرب ايران با استفاده از ارزش شاخص عناصر غذايي (NIV)

حاصلخيزي خاك و مديريت عناصر غذايي يكي از مهمترين عواملي است كه به صورت مستقيم عملكرد و كيفيت محصول را تحت تاثير قرار مي دهد. درك صحيح از وضعيت حاصلخيزي خاك و مصرف بهينه عناصر غذايي به عنوان كليد موفقيت توليد محصولات كشاورزي محسوب مي شود. به منظور ارزيابي وضعيت حاصلخيزي خاك در ديمزارهاي شمال غرب كشور تعداد 674 نمونه خاك از استان هاي آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي، كردستان و كرمانشاه از عمق 25-0 سانتي متري تهيه شد. در اين نمونه ها بافت خاك، كربنات كلسيم معادل، كربن آلي، نيتروژن كل، pH، EC، فسفر، پتاسيم، آهن، منگنز، روي و مس قابل جذب اندازه گيري شد. تفسير داده ها با استفاده از شاخص عناصر غذايي (NIV) بر مبناي دو روش كلاس بندي گومز و مرسوم انجام گرفت. نتايج نشان داد، روش گومز نمي تواند وضعيت عمومي ويژگي هاي خاك را در يك جامعه به دليل ميل به مركزيت داده ها (وضعيت بهينه) ارزيابي نمايد. در محاسبه شاخص NIV، روش مرسوم در اغلب موارد به دليل انطباق بيشتر با واقعيات موجود در ديمزارها بهتر از روش گومز بود. بر خلاف تصور شوري و آهك به عنوان مشكل جدي در ديمزارها محسوب نمي شود، اما با افزايش ميزان آهك، ميزان فسفر، پتاسيم، آهن، منگنز، روي و مس به طور معني داري كاهش يافت. وضعيت ماده آلي در آذربايجان غربي و شرقي، نيتروژن كل در آذربايجا شرقي، فسفر آذربايجان غربي و كردستان، آهن آذربايجان غربي و كردستان، منگنز آذربايجان غربي، روي آذربايجان شرقي و مس آذربايجان غربي و شرقي كم ارزيابي شد. بنابراين به منظور بهبود كمي و كيفي توليد در شرايط ديم علاوه بر عناصر نيتروژن و فسفر بايد به وضعيت عناصر كم مصرف نيز توجه شود.