كاركردهاي تخيل در تصويرگري كتاب فالنامۀ طهماسبي بر پايۀ آرا ژيلبر دوران مطالعۀ موردي نگارۀ صحراي محشر

فالنامۀ طهماسبي از معدود آثار هنري ايراني است كه از كنار هم قرار گرفتن اطلاعات منابع متعدد و ايدئال ايراني‌ـ اسلامي (شيعي و صوفي) فراهم آمده است. تعدد و تكثر مبادي شكل دهنده به محتواي اين كتاب به خلق اثري انجاميده كه به لحاظ عناصر ديداري، اثري متكثر و تركيبي شمرده مي‌شود. از آنجا كه تخيل هنري عامل اساسي تجلي امر معقول در محسوس است، مطالعۀ چگونگي شكل‌گيري معنا در آثار هنري، از گذر روش‌هاي مبتني بر تحليل تخيل به ‌خوبي ميسر مي‌شود. يكي از روش‌هاي تحليل مبتني بر تخيل، روش مطرح‌شده توسط ژيلبر دوران است كه در اين پژوهش براي تحليل نگاره‌اي از كتاب فالنامۀ طهماسبي به كار رفته است. داده‌هاي موردنياز براي اين پژوهش از طريق مشاهدۀ تصوير و تجزيۀ آن به اجزا تشكيل‌دهنده‌اش و اطلاعات موردنياز براي تحليل آن، از طريق مطالعات كتابخانه‌اي فراهم آمده و درنهايت، به روش تخيل‌شناسي دوران تجزيه ‌و تحليل شده است. نتايج حاكي از آن است كه هنرمند موردنظر اين نوشتار براي به تصوير كشيدن موضوع صحراي محشر از همۀ ساخت‌هاي دوازده‌گانۀ تبيين­شده توسط دوران استفاده كرده تا مطلوب خود، مضمون جاودانگي را با تأكيد بسيار در اثر متجلي كند.