ميرزا رضا ارفع‌الدوله (1270ـ 1356ق) و كارنامۀ سفارت عثماني

مقالۀ حاضر در صدد ارائۀ توصيف و تبييني از حيات سياسي ميرزا رضا ارفع ‌الدوله با تأكيد بر كارنامۀ سفارت وي در عثماني است. در اين پژوهش با بهره گيري از منابع مختلفي از قبيل خاطرات، روزنامه ها، اسناد آرشيوي و ساير پژوهش ها، كارنامۀ سفارت ارفع در استانبول مورد ارزيابي قرار گرفته است. مدعاي پژوهش آن است كه ميرزا رضا ارفع الدوله در قامت سفير ايران در عثماني با بهره ‌گيري از توانايي‌هاي ديپلماتيك و روابط حسنه‌اي كه با سلطان عثماني داشت، زمينۀ حل و فصل مسالمت آميز مسائل و مشكلات ميان دو كشور را فراهم مي كرده است. يافته‌ها نشان مي‌دهند كه حل مشكلات مرزي ناشي از رفت وآمد ايلات و تهاجم نظاميان دولت عثماني به ايران، تلاش در جهت حل مشكل خدمت سربازي اتباع ايراني كه مادر عثماني داشتند، افزايش تعرفۀ گمركي ايران، نقش‌آفريني در معافيت ايرانيان مقيم استانبول از پرداخت ماليات معوقۀ مدرسه، بيمارستان و قبرستان ايرانيان، كسب اجازۀ اجراي آزادانۀ مناسك ديني ايرانيان و شيعيان در مكه و مدينه، همكاري با انجمن سعادت و حل ماجراي گزارش وهاب‌بيگ سفير عثماني در ايران مبني بر بي ‌احترامي ايرانيان به مقدسات اهل سنت كه خشم توفيق‌پاشا وزير خارجۀ عثماني را به دنبال داشت، از جمله چالش ها و اقدامات ميرزا رضا ارفع‌الدوله در عثماني بوده است.