عنوان مقاله :
كاوشي در اعتبارسنجي حديث «شَرُّ الْعُلَمَاءِ مَنْ جَالَسَ الْأُمَرَاءَ وَ خَيرُ الْأُمَرَاءِ مَنْ جَالَسَ الْعُلَمَاء»
پديد آورندگان :
قرائي سلطانآبادي ، احمد دانشگاه وليعصر رفسنجان - گروه علوم قرآن و حديث
كليدواژه :
حديث , اعتبارسنجي , شر العلماء , خير الأمراء.
چكيده فارسي :
در مقام بررسي هر حديثي ميبايست زمينۀ صدور آن حديث از معصوم محرز گردد و متن آن نيز يك اصل معرفتي يا عقيدهاي درست يا راهكاري عملي و اخلاقي را بيان كند. حديث مورد نظر كه بيانگر صورت خاصي از ارتباط عالمان با حاكمان است، تقريباً از اواخر قرن اول هجري در قالب يك گفتمان روايي اجتماعي ظهور و بهطور خاص در نزد طبقاتي از صوفيان و زهاد و وعاظ معروفي چون فضيل بن عياض و سلمه بن دينار رواج داشت. با روش تحليل تاريخي مشخص شد كه حديث بدون سند در منابع قرن چهارم و پنجم هجري نقل شده و در منابع اوليۀ حديث فريقين اشارهاي به آن نشده است، فقط احاديثي نزديك به مضمون آن را آوردهاند. احتمال ميرود اين عدم نقل تحتتأثير مخالفتهاي شديد فقها با صوفيان بوده باشد و اينكه براي فقيهان مسلمان، حضور و مراجعۀ عالمان به دربار حاكمان ميتواند زمينهساز احقاق حقوق مردم، ردّ مظالم و اقامۀ حدود شرعي و مانند آن باشد.