بررسي روابط بين صفات زراعي در شرايط تنش شوري در ژرم پلاسم گندم نان

A study on relationship among agronomical traits under salt stress in bread wheat germplasm

در اين تحقيق 352 نمونه ژنتيكي از كلكسيون گندم نان بانك ژن گياهي ملي ايران براي تحمل به تنش شوري مورد ارزيابي قرار گرفت. نمونه هاي ژنتيكي مذكور از 24 كشور دريافت شده بودند و در ايستگاه تحقيقاتي اردكان در استان يزد با EC خاك برابر 10 دسي زيمنس بر متر مورد مطالعه قرار گرفتند. بذر نمونه ها در قالب طرح آزمايشي آگمنت با سه رقم شاهد شامل كوير، روشن و ماهوتي كشت و با آب داراي EC برابر 12 دسي زيمنس بر متر آبياري شدند. تعداد 12 صفت مورفولوژيكي و زراعي مطابق با دستورالعمل مركز بين المللي ذخاير توارثي گياهي مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه بيشترين ضريب تغييرات (31.27 درصد) متعلق به صفت تعداد پنجه بود. پنج صفت، تعداد دانه در سنبله، وزن صد دانه، تعداد گلچه درسنبلچه، تعداد گره ساقه و ارتفاع بوته، به عنوان متغير مستقل، وارد مدل رگرسيون مرحله اي شدند و 98 درصد از تغييرات وزن دانه سنبله را توجيه نمودند. بر اساس مقادير مطلوب مولفه هاي اصلي و مقايسه با ارقام شاهد، تعداد 14 نمونه ژنتيكي به عنوان نمونه هاي برتر شناسايي شدند. روابط منشاء نمونه هاي ژنتيكي با استفاده از تجزيه خوشه اي مورد بررسي قرار گرفت و كشورهاي مبداء در دو گروه تفكيك شدند. نتايج كلي تحقيق حاكي از وجود تنوع ژنتيكي مناسب در صفات ارزيابي شده بود و نشان داد كه ژرم پلاسم گندم نان بانك ژن گياهي ملي ايران به عنوان منبع ژنتيكي غني براي تحمل به شوري، قابل بهره برداري مي باشد

In this research a total of 352 local wheat accessions of National Plant Gene-Bank of Iran were evaluated in salt stress condition. The accessions were received from 24 countries and were studied in research field of Ardakan station in Yazd province, Iran with soil EC of 10 ds/m. The seeds of the accessions were planted in an augmented statistical design with three check cultivars of Kavir, Yazd and Mahooti and irrigated by EC=12 ds/m water. Twelve agro morphological traits were recorded according to IPGRI descriptor. The result showed that the highest coefficient of variation (31.27) belonged to number of tillers. Five traits as independent variables including number of seeds per spikes, 100-seed weight, number of florlets per spikelets, number of stem nodes and plant height entered the stepwise regression model and justified 98% of variation in seed weight of five spikes. Based on favorable values of principal components and comparison with check cultivars, 14 accessions were identified as superior. The relationship among the origin of the accessions was investigated by cluster analysis and the countries were located in two groups. The total results of this research indicated the existence of suitable genetic diversity in the studied traits. Besides, bread wheat germplasm of National Plant Gene Bank of Iran proved to be a rich genetic resource to be exploited for salt tolerance.