تحليل نشانه‌هاي گفتماني معنويت‌گرايي جديد و بررسي تأثيرات احتمالي آن بر سبك زندگي ديني

معنويت‌گرايي جديد نه تنها در قالب فرقه‎ها و نحله‌هاي بديل ظهور مي يابد، بلكه به عنوان يك فرهنگ جديد دينداري در ميان دينداران نيز رواج دارد. دينداران متأثر از معنويت‌گرايي جديد بدون آنكه تعلقي به فرقه يا نحله خاصي داشته باشند، به نوعي معنويت خودساخته، التقاطي و دروني روي آورده، كم‎توجه به دينداري نهادينه، به دنبال آرامش و رضايت باطن به «سبك شخصي خود»اند. با توجه به گسترش اين جريان در ميان دينداران خصوصاً دينداران ليبرال مسئله تحقيق حاضر آن است كه چگونه مي‌توان جريان مذكور را تشخيص داد و مشخص كرد چه ميزان يك ديندار وارد اين گفتمان جديد شده است. با كمك‌گيري از تحقيقات جامعه‌شناختي درباره ادبيات گفتماني معنويت‌گرايان جديد سعي خواهيم كرد نشانه‌هايي از اين سبك جديد دينداري را شناسايي و زمينه را براي تشخصيص اين پديده بي‌شكل و صورت مهيا كنيم. در مقاله حاضر نشانه‌هاي گفتماني معنويت جديد تحت دو عنوان كلي «درون‎گرايي» و «دنيا‎گرايي» طرح مي‎شود و با كمك‎گيري از نظريه انفسي‌گرايي و همچنين نظريه پساماده‌گرايي به وجوه مختلف اين نشانه‌ها پرداخته خواهد شد. تحليل اين نشانه‌ها غير از آنكه مي‌تواند به شناسايي معنويت جديد و تمايزات آن با گفتمان دينداري نهادينه كمك كند، به‎طور‌ضمني مي‌تواند نشان دهد كه يك ديندارِ متعلق به اديان ابراهيمي با اقبال به اين رويكرد جديد، در دينداري خود با چه چالش‌هايي روبه‎رو مي‌شود. اين چالش‌ها عمدتاً برخاسته از ناسازگاري طرز فكر توحيدي/ تسليمي (اديان نهاينه ابراهيمي) با طرز فكر انفسي/ خودمختاري (معنويت‌گرايي جديد) است.