پديد آورندگان :
سليماني نژاد، عادل دانشگاه شهيد باهنر كرمان - بخش علم اطلاعات و دانش شناسي، كرمان، ايران , درودي، فريبرز پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران (ايرانداك)، تهران، ايران , جهانشاهي جواران، فرزانه دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران، تهران، ايران
كليدواژه :
مديريت داده , اشتراك داده , علم اطلاعات , خدمات داده كتابخانه اي , مديريت داده هاي پژوهشي
چكيده فارسي :
مديريت داده هاي پژوهشي شامل تمام فرايندها و اقداماتي است كه اطمينان حاصل مي كند كه داده هاي پژوهش به خوبي سازماندهي، مستند، حفظ، ذخيره، پشتيبان گيري، در دسترس، موجود و قابل استفاده مجدد شوند.هدف از اين پژوهش ارزيابي نحوه مديريت، شناسايي مشكلات و نيازمندي هاي داده هاي پژوهش در فرايند پژوهش در بين محققان علم اطلاعات و دانش شناسي كشور از پنج منظر، توليد و جمع آوري ، ضبط و پردازش، حفظ و تهيه پشتيبان، انتشار و به اشتراك گذاري داده ها مي باشد.گردآوري داده ها از طريق يك پرسشنامه انجام شد. جامعه آماري پژوهش 96 نفر از محققان، استادان و دانشجويان تحصيلات تكميلي در رشته علم اطلاعات و دانش شناسي دانشگاه هاي ايران مي باشند. از نرم افزار Excel براي تجزيه و تحليل آماري هر سوال استفاده شد و روند تجميع و پراكندگي داده ها بصورت فراواني و درصد نشان داده شده اند.نتايج نشان مي دهد در روند توليد و جمع آوري داده ها، رايج ترين نوع داده هاي توليد شده داده هاي تجربي، بيشترين داده هاي توليد شده در قالب داده هاي متني و داده هاي پردازش شده از نرم افزار ها، فراواني توليد داده ها در طول پژوهش براي محققان بسيار بالا و بصورت ماهانه بوده است و حجم داده هاي توليد شده براي هر پاسخگو بطور متوسط در سطح نسبتا بالايي مي باشد.
در بعد ضبط و پردازش داده ها، رايج ترين روش ضبط داده ها بصورت اسناد الكترونيكي است. نرم افزارهاي پردازش داده متفاوتي مورد استفاده واقع مي شوند، نرم افزارهاي Excel و SPSS و سپس Word بيشترين استفاده را داشته اند.
براي نگهداري و تهيه نسخه پشتيبان از داده ها، اكثر پاسخ دهندگان از رايانه شخصي استفاده مي كنند. مشخص شد اكثر پاسخ دهندگان از هيچ برنامه مديريت داده هاي پژوهشي مناسب استفاده نمي كرده اند.
جهت انتشار و به اشتراك گذاري داده ها، اكثر پاسخ دهندگان شناخت كافي از منابع بخصوص مجلات حوزه كاري خود ندارند. همچنين آنها ديدگاههاي متفاوتي در زمينه ثبت داده ها توسط مجلات دارند، اما در واقع آن را اقدام خيلي خوبي مي دانند اين در حاليست كه از مخازن و شرايط نگهداري داده ها شناخت خوبي ندارند و بيشترين آشنايي آنها روش دسترسي آزاد مي باشد .
در مقوله نياز به خدمات اشتراك گذاري و مديريت داده هاي پژوهشي، متفق القول به مشكلاتي نظير عدم اشتراك گذاري داده ها، از بين رفتن داده ها، ذخيره سازي، انتشار و امنيت داده ها اشاره دارند. همچنين كتابخانه ها و مراكز پژوهشي را مناسب ترين سازمان جهت مديريت داده ها مي دانند و خدماتي نظير سياست گذاري، تدوين استانداردها جهت جمع آوري، ذخيره، انتشار، اشتراك و امنيت داده ها را الزامي مي دانند. در نهايت، روش هاي خدمات ارجاعي و پاسخگويي، برگزاري كارگاه هاي آموزشي، شيكه هاي اجتماعي و برپايي سمينارها جهت تقويت مديريت داده هاي پژوهشي و اشتراك گذاري داده ها را مناسب مي دانند.
اگرچه اين نظرسنجي در رشته علم اطلاعات و دانش شناسي انجام شده است، اما مي تواند الهامي براي طراحي مجموعه اي از خدمات كتابخانه اي براي رشته هاي ديگر، به خصوص در ارتقاء، مشاوره و آموزش مديريت داده ها و به اشتراك گذاري پژوهشات و ذخيره سازي داده هاي پژوهشي، فراهم آورد.
چكيده لاتين :
Research data management involves all the processes and
actions that ensure that research data is well organized, documented,
stored, backed up, available, and reusable.
The purpose of this study was to evaluate the management and
identification of research data problems and needs in the research
process among Iranian information and knowledge researchers from
five perspectives: production and collection, recording and processing,
backup and maintenance, publishing, and sharing.
Data were collected through a questionnaire. The statistical population
of the study consisted of 96 researchers, professors and postgraduate
students in the field of information science and knowledge of Iranian
universities. Excel software was used for statistical analysis of each
question and the process of data aggregation and distribution were
represented in frequency and percentage.
The results show that in the process of producing and collecting data,
the most common type of data produced is experimental data, most of
the data is generated in the form of textual and processed data from
software, the frequency of data generation during the research. It has
been very high for researchers on a monthly basis and the volume of data generated for each
respondent is on average GB level.
In terms of data recording and processing, the most common way of recording data is in
electronic documents. Different data processing software used are Excel and SPSS and then
Word is the most used.
Most respondents use personal computers to back up data. It was found that most respondents
did not use any appropriate research data management software.
In order to disseminate and share data, most respondents do not have sufficient knowledge
of the sources, especially of their field magazines. They also have different views on journal
data entry, but in fact they consider it a very good thing, while they are not well versed in the
repositories and storage conditions and are most familiar with free access.
In terms of the need for research data sharing and management services, they all point to
problems such as lack of data sharing, data loss, storage, dissemination and data security.
Libraries and research centers are also considered to be the most appropriate organization
for data management and require services such as policymaking, standardization for data
collection, storage, dissemination, and sharing and data security. Finally, referral and
accountability services, workshops, social workshops, and seminars are found to enhance
research data management and data sharing.
Although the survey is conducted in the field of information science, it can be an inspiration for
designing a site of library services for other disciplines, particularly in promoting, advising and
managing data management, sharing research and research data storage.
