پديد آورندگان :
باقريان كلات, علي مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان خراسان رضوي - سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - بخش تحقيقات حفاظت خاك و آبخيزداري , فيله‌كش, اسماعيل مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان خراسان رضوي - سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - بخش تحقيقات حفاظت خاك و آبخيزداري , مجيدي, عليرضا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي تهران - پژوهشكده حفاظت خاك و آبخيزداري
چكيده فارسي :
سازندهاي مارني به دليل دارا بودن ويژگي هاي فيزيكوشيميايي نامناسب، از پوشش گياهي ناچيزي برخوردار بوده، به شدت فرسايش پذير هستند. اين سازندها حدود 2000 كيلومتر مربع از اراضي شهرستان هاي سبزوار و داورزن را تشكيل مي دهند. در اين پژوهش، ويژگي هاي زمين شناسي، خاك شناسي و پوشش گياهي سازندهاي مارني شهرستان هاي سبزوار و داورزن بررسي شدند. از نظر زمين شناسي، در منطقه دو نوع سازند مارني شامل سازند مارن نمكي و مارن قرمز گچ دار وجود دارد. شيب هاي جنوبي، غالبا فاقد پوشش بوده، ميزان پوشش گياهي بر روي شيب هاي شمالي بين صفر تا 27 درصد متغير است. سه جنس گياهي درمنه، سالسولا و افدرا جنس هاي گياهي غالب عرصه هاي مارني را تشكيل مي دهند. به منظور شناخت ويژگي هاي فيزيكوشيمايي خاك هاي مارني، در محدوده استقرار هر يك از سه جنس گياهي درمنه، سالسولا و افدرا در دامنه هاي شمالي، چندين پروفيل خاك حفر شد. از هريك از پروفيل ها از عمق صفر تا 40 سانتي متري، نمونه خاك برداشته و تحليل شد. نتايج نشان داد كه در جنس هاي گياهي مورد بررسي، با افزايش پوشش گياهي از 10-0 درصد به 24-10 درصد، ويژگي هايي از خاك نظير هدايت الكتريكي، اسيديته، درصد ژيپس، سيلت و رس، سديم، پتاسيم، منيزيم، كلر، سولفات، مجموع آنيون ها و كاتيون ها و نسبت جذب سديم كاهش نشان داده و ويژگي هايي چون درصد كربن، نيتروژن، فسفر و درصد مواد خنثي شونده و ماسه و ميزان بيكربنات غالبا افزايش نشان مي دهند. در اين پژوهش، تجزيه و تحليل آماري داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفت. بررسي ها نشان داد كه جنس هاي گياهي درمنه و افدرا به ترتيب داراي بيشترين و كمترين درصد پوشش گياهي بوده و اين تفاوت از نظر آماري با استفاده از آزمون دانكن معني دار است. ضمنا ميزان شوري و گچ موجود در خاك مارني از مهمترين عواملي است كه در ميزان استقرار پوشش گياهي نقش به سزايي ايفا مي كنند.
چكيده لاتين :
Marl formations due to their unsuitable physico-chemical properties have low vegetation cover and so are highly erodible. These formations make up about 2000 km2 of lands in Sabzevar and Davarzan areas. In this research, geology, pedology and vegetation cover of marl formations were studied. Geologically, there are two kinds of marl formations consisting salty and red gypsiferous marls. Marly lands in southern aspects usually have no vegetation but in northern aspects the vegetation varies between 0 to 27 percent. Three vegetation communities consisting of Salsola aucheri, Artemisia seiberi and Ephedra intermedia are stablished on marly soils. For recognizing soil factors of each vegetation community, studies localized in establishment area of Salsola, Ephedra and Artemisia vegetation types. Many soil profils were dug. Soil samples were taken from depth between zero and 40 cm of marly soils and were analyzed. Results showed that in all plant types with increasing of percent of plant cover from 0-10 to 10-24 percent, the main soil factors such as EC, pH, gypsum, silt an clay, Na+, K+, Mg2+, Cl-, So42-, total Cations and Anions and SAR were decreased and factors such as Organic carbon, N, P. T.N.V, Co3-1 and sand percent were increased. The statistical analysis of data was conducted with the SPSS software. This study showed that Artemisia and Ephedra had the highest and lowest vegetation percentages, respectively. Analyzing of data acording to Duncan Test showed that the differences between plant cover percent in three vegetation communities are very obvious (P<0.05). Meanwhile, the amount of EC and gypsum of marly soils were important soil factors that had the most roles in establishment of vegetation.
