ارزيابي كتاب درس‌نامۀ نظريه‌پردازي علمي اقتصاد اسلامي از منظر واقع‌گرايي انتقادي؛ با تأكيد بر آراء روي بسكار

An Evaluation of “Theorizing in Islamic Economy” In Critical Realism Perspective; with an emphasis on the ideas of Roy Bhaskar

فقدان نظريه يكي از چالش ­هاي اساسي در حوزه­ ي مطالعات علوم انساني اسلامي است كه برخي كوشيده ­اند با طرح مباحث فلسفي و روش­ شناختي تمهيداتي براي نظريه پردازي در اين حوزه فراهم آورند. كتاب درس­نامه­ نظريه پردازي علمي اقتصاد اسلامي، اثر حسن آقا نظري، كه جهت استفاده دانشجويان و پژوهشگران فعال در زمينه اقتصاد اسلامي تدوين شده، كوشيده است روش بهره­ گيري توأمان از نظريه­ هاي مطرح در حوزه­ ي فلسفه­ي علم و فلسفه­ ي اسلامي و همچنين آموزه­ هاي اسلامي را براي دست­يابي به نظريه ­اي در عرصه اقتصاد اسلامي بيان دارد. در اين مقاله ايده­ ي اصلي كتاب كه عمدتاً در فصل سوم از بخش دوم، با عنوان روش نظريه پردازي علمي اقتصاد اسلامي بيان شده است، از منظر علم ­شناسي واقع­ گرايي انتقادي ارزيابي مي­گردد و به ظرفيت­هاي اين نظريه­ ي علم ­شناسانه جهت حمايت از ايده­ ي علوم انساني اسلامي اشاره مي­ گردد.با وجود نقدهاي ساختاري، صوري و محتوايي اين كتاب و همچنين جايگاه پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاه­ ها، شايسته است در ويراست بعدي بازنگري اساسي در ساختار و محتواي كتاب صورت گيرد و با بهره­ گيري از آخرين دستاوردهاي علم­­ شناسانه و دين­ شناسانه و ديدگاه ­هاي مطرح در علوم انساني اسلامي، مبناي مستحكم ­تري براي نظريه ­پردازي در اقتصاد اسلامي ارائه گردد.

Lack of theory in among the main challenges of Islamic social sciences. Some experts have attempted to theorize by suggesting philosophical and methological subjects. The book “Theorizing in Islamic Economy, Analyzing the Possibility of scientific Theorizing in Islamic Economy and its Methodology” is witten by Hassan Agha Nazari for active students and researchers in Islamic Economy. In this book, the author strives to employ both the theories of philosophy of science, Islamic science phylosophy and Islamic teachings to produce a theory in Islamic Economy. This article describes and evaluates the main idea of the book, namely the method of scientific theorization of Islamic Economy.