مرروي بر چارچوب مفهومي چرخه تعاملاتي و فرآيند مدلسازي مورد استفاده در حوزه مديريت آب شهري

A Review of the Conceptual Framework of the Interactive Cycle and Modeling Process Used in Urban Water Management

سياست‌هاي مديريت آب شهري، اثرات مستقيم و غيرمستقيم و نيز مثبت و منفي گسترده‌اي بر جنبه‌هاي مختلف دارند و مي‌توانند با اثرگذاري بر اجزاي مختلف سيستم، شدت و گستره اين تبعات را تحت‌تأثير قرار دهند. همچنين اعمال اين سياست‌ها بر سيستم‌هاي اجتماعي كه از عامل‌هاي انطباق‌پذير با رفتارهاي پيچيده تشكيل شده‌اند (اثرات غيرمستقيم) و در مقياس ميكرو با يكديگر در تعامل‌اند، موجب بروز پديده‌هاي نوظهور در سطح سيستم (مقياس ماكرو) مي‌شوند. علاوه بر پيچيدگي‌هاي ناشي از ماهيت دروني سيستم‌هاي اجتماعي- اكولوژيكي و چرخه تأمين- تقاضاي آب شهري، رفتارهاي پيچيده زيرساخت‌هاي شهري نيز چالش ديگري را در اين حوزه پديد مي‌آورد. بنابراين سيستم آب شهري، به‌عنوان يك سيستم انطباق‌پذير پيچيده شناخته مي‌شود كه نيازمند ارزيابي يكپارچه و مدل‌سازي پيچيدگي‌هاي سيستم در ابعاد مختلف است. لذا اين مقاله به مروري بر دو مفهوم اصلي پيرامون ارزيابي و مدل‌سازي سياست‌هاي زيست‌محيطي از جمله سياست‌هاي مديريت آب شهري، يعني (1) مدل‌سازي سيستم‌هاي انطباق‌پذير پيچيده و (2) ارزيابي و مدل‌سازي يكپارچه و انواع رويكردهاي رايج در آنها مي‌پردازد. با مرور اين مفاهيم و تحقيقات پيشين در حوزه مديريت آب شهري، چرخه تعاملاتي و فرآيند مدل‌سازي در اين حوزه استخراج مي‌شود. اين مقاله با مقدمه‌اي در رابطه با اهميت مديريت آب شهري به‌ويژه مديريت تقاضا، آغاز و با مروري بر الزامات و مفاهيم اساسي در ساختار ارزيابي و مدل‌سازي سياست‌هاي زيست‌محيطي ادامه مي‌يابد. سپس چارچوب پيشنهادي بر مبناي تحقيقات گذشته ارائه و در نهايت مدل‌سازي عامل‌بنيان، به‌عنوان رويكردي قدرتمند در ارزيابي و مدل‌سازي مديريت آب شهري به‌كمك دو رويكرد فوق مورد بررسي قرار مي‌گيرد.

Water demand management policies have widespread positive and negative effects on various aspects and can affect the severity and extent of these effects by affecting various components of system. Also, the application of these policies to social systems, which are composed of adaptable factors with complex behaviors (indirect effects) and interact with each other on micro-scale, causes emerging phenomena at system-level (macro-scale). In addition to the complicates of inner nature of socio-ecological systems and urban water supply-demand cycle, the complicates of urban infrastructure behaviors also present another challenge in this area. Therefore, urban water system is known as a complex adaptive system that requires integrated evaluation and modeling of system complexities in different dimensions. So, this article reviews the two main concepts regarding evaluation and modeling of environmental policies, including urban water management policies, namely (1)modeling of complex adaptive systems and (2)integrated evaluation and modeling and the types of common approaches of them. By reviewing these concepts and previous researches in the field of urban water management, the interactive cycle and modeling process in this field is extracted. This paper begins with an introduction to the importance of urban water management, especially demand management, and continues with an overview of the basic requirements and concepts in the structure of assessment and modeling of environmental policies. The proposed framework is then presented based on past researches. At the end, agent-based modeling as a powerful tool in evaluation and modeling of urban water management has been investigated using the two approaches above.