تحليل عوامل تبيين‌كننده و عناصر اثرگذار بر مشاركت شهروندي (موردكاوي اصفهان)

در مقاله حاضر به بررسي مشاركت شهروندي در شهروندان اصفهاني بالاي 18 سال ‌پرداخته شده است. عناصر بسياري بر مشاركت شهروندان اثرگذارند: ساختارهاي سياسي، شرايط اقتصادي، ويژگي‌هاي فرهنگي، و ... اما حتي اگر زمينه‌هاي مشاركت از سوي تصميم‌گيران فراهم شود، تا زماني كه شهروندان براي مشاركت در امور مرتبط با زندگي آنان تمايلي نداشته باشند، فرايندهاي مشاركتي شكست مي‌خورند. از همين رو، شناسايي عناصر مؤثر بر مشاركت شهروندي مي‌تواند زمينه اجراي مداخلات نهادي براي بهبود مشاركت شهروندي را فراهم كند؛ امري كه مسئله اصلي مقاله پيش روست. براي سنجش مشاركت شهروندي در شهروندان اصفهان 11 گويه انتخاب شد. نمونه‌گيري به‌صورت خوشه‌اي و با حجم نمونه 450 نفري انجام گرفت. علاوه بر گويه‌ها، ويژگي‌هاي بافتاري همچون سن، جنسيت، تحصيلات، شغل، نوع واحد مسكوني، نوع تملك واحد مسكوني، درآمد، مذهب، و قدمت سكونت نيز جمع‌آوري شد. سپس، با استفاده از نرم‌افزار SPSSپايايي پرسش‌نامه با آلفاي كرونباخ 0.680 تأييد شد. تحليل عاملي به شناسايي سه عامل (با مجموع تبيين واريانس 65 درصد) انجاميد: «تعهد مدني»، «تعهد فردي»، و «مشاركت در انتخابات». با تركيب وزني عوامل، شاخص «مشاركت شهروندي» محاسبه شد و درنهايت نقشه‌ توزيع شاخص مشاركت شهروندي و عوامل آن در مناطق پانزده‌‌گانه اصفهان ترسيم شد. براي سنجش اثر ويژگي‌هاي بافتاري بر مشاركت شهروندي، از مدل‌سازي معادلات ساختاري با نرم‌افزار SmartPLS استفاده شد. نتايج مدل‌سازي بيانگر آن است كه عناصر بافتاري تحصيلات (0.217)، سن (0.162)، و موقعيت شغلي (0.101) با عامل «مشاركت در انتخابات» و «قدمت سكونت» (0.122)، «مذهب» (0.123)، و «نوع تملك واحد مسكوني» (0.122) با عامل «تعهد مدني» رابطه معنادار داشته‌اند.