اولويت‌بندي مناطق حساس به فرسايش خاك با استفاده از تصاوير ماهواره اي (مطالعه موردي: بخشي از شهرستان بهمئي در استان كهگيلويه و بويراحمد)

تاكنون اقدامات و فعاليت هاي گوناگوني براي كاهش و جلوگيري از اثرات مستقيم و غيرمستقيم فرسايش خاك صورت گرفته است اما به دليل منابع مالي و انساني محدود غالباً نمي توان اين فعاليت ها را در كل يك منطقه حساس به فرسايش اجرا كرد؛ بنابراين شناسايي مناطقي كه نيازمند توجه ويژه براي اجراي اقدامات حفاظت خاك هستند، ضروري به نظر مي رسد. اين تحقيق با هدف ارزيابي خطر فرسايش‌ خاك و توزيع مكاني آن با استفاده از مهم‌ترين عوامل مؤثر بر فرسايش خاك و شناسايي و اولويت بندي مناطق حساس، به منظور انجام طرح‌هاي حفاظتي كوتاه‌مدت و بلندمدت در پهنه جنوبي شهرستان بهمئي غالباً متشكل از سازندهاي فرسايش پذير گروه فارس واقع در جنوب غربي استان كهگيلويه بويراحمد صورت گرفته است و براي تحقق اين هدف، تصاوير سنجنده هاي ETM+ و OLI ماهواره لندست در سال هاي 2003 و 2017 به كار گرفته شد. خطر فرسايش خاك بر اساس يك متدلوژي كيفي و عكس العمل بين شيب زمين، پوشش گياهي و كاربري اراضي ارزيابي و با توجه به استاندارد تخصصي SL 1902007، در شش كلاس خيلي كم، كم، متوسط، شديد، خيلي شديد و فوق العاده شديد طبقه‌بندي و رتبه‌بندي شد. در تحليل جداگانه ي پارامترهاي مورد بررسي، نتايج نشان داد كه حدود 80 درصد منطقه مورد مطالعه داراي شيبي كمتر از 30 درصد بوده كه از اين نظر منطقه بايد فرسايش خاك كمي داشته باشد. مطالعه ي وضعيت پوشش گياهي در دوره زماني مورد بررسي نشان داد كه در سال 2003، حدود 8 درصد از منطقه، داراي پوشش گياهي بيشتر از 60 درصد است، در صورتي كه در سال 2017 اين ميزان پوشش گياهي فقط حدود 0.2 درصد از منطقه را به خود اختصاص داده است. اين كاهش پوشش گياهي به مرور زمان مي تواند منجر به افزايش خطر فرسايش خاك شود. در بررسي تغييرات كاربري اراضي نيز مشخص شد كه كاربري كشاورزي و مسكوني به ميزان 37 درصد افزايش پيدا كرده است به نظر مي رسد، تغييرات كاربري مي تواند منجر به افزايش فرسايش خاك در منطقه گردد. نتايج تحليل اثر متقابل پارامترهاي مورد مطالعه در تهيه نقشه خطر فرسايش در منطقه حاكي از اين است كه ميزان پهنه هاي خطر فرسايش متوسط تا فوق العاده شديد در بازه زماني تعيين شده، حدود 20 درصد افزايش پيدا كرده است. در مطالعات فرسايش خاك، از طريق تجزيه و تحليل اثر متقابل عوامل اثرگذار به‌صورت كيفي مي توان خطرفرسايش را تعيين و احتمال نسبي وقوع فرسايش در يك محل در مقايسه با ساير محلات را تخمين زد. نتايج اين تحقيق مي تواند مبنايي براي اولويت بندي اجراي فعاليت هاي حفاظت خاك و تخصيص اعتبارات و مديريت سرزمين توسط سازمان هاي دولتي در پهنه جنوبي شهرستان بهمئي باشد.