شناسايي كانون‌هاي داراي پتانسيل توليد گرد و غبار با منطق فازي در محدوده استان همدان

آلودگي هوا يكي از بحران‌هاي محيط زيستي است كه آثار منفي آن بر ابعاد مختلف زندگي انسان و ساير موجودات نمود پيدا كرده است. گرد و غبار يكي از انواع آلاينده‌هاي هوا است كه در سال‌هاي اخير به ويژه در مناطق خشك و نيمه خشك مشكلات فراواني را ايجاد كرده است. مهمترين راهكار مديريت پديده گرد و غبار، شناسايي كانون توليد به منظور كنترل آن از منشا است. اين مطالعه با هدف شناسايي مناطق داراي پتانسيل توليد گرد و غبار در محدوده استان همدان صورت گرفته است. در اين راستا ضمن در نظر گرفتن حريم 15 كيلومتري در اطراف مرز استان همدان، مهمترين شاخص‌هاي موثر در ايجاد طوفان‌هاي گرد و غبار بررسي، شناسايي و نقشه‌سازي شدند. سپس نقشه‌هاي كاربري اراضي، پوشش گياهي، رطوبت خاك و زبري سطح زمين بر اساس تصاوير ماهواره‌اي براي سال‌هاي 2001، 2009 و 2018 تهيه و با استفاده از توابع فازي طبقه‌بندي شدند. در نقشه كاربري اراضي، آن دسته از فعاليت‌هايي كه مي‌توانند منشا توليد گرد و غبار باشند شناسايي و اولويت‌بندي شدند. در شاخص‌هاي ديگر نيز كاهش پوشش گياهي، كاهش رطوبت خاك و كاهش زبري زمين به عنوان شاخص‌هاي موثر بر افزايش پتانسيل گردو غبار در نظر گرفته شدند. در نهايت ضمن وزن‌دهي شاخص‌هاي مختلف از تلفيق شاخص‌ها، مناطق داراي بيشترين پتانسيل ايجاد گرد و غبار شناسايي و اولويت بندي شدند. حساس‌ترين مناطق در شمال غرب استان و همچنين بخش‌هايي از شرق و مركز واقع شده اند. از سوي ديگر، گسترش بسيار شديد مناطق با پتانسيل بالاي توليد گرد و غبار در سطح استان، طي دوره مورد مطالعه، مشاهده مي شود. اين مساله، لزوم توجه جدي و انجام اقدامات مديريتي را نمايان مي‌سازد.