طراحي شبكه زنجيره تامين محصول رازيانه در استان همدان با تاكيد بر تابع كيفيت و سودآوري

با توجه به شرايط جغرافيايي كشور، صنعت گياهان دارويي مي تواند در مسير گسترش درآمدهاي غيرنفتي كشور مورد توجه قرار گيرد. با مطالعه ادبيات موضوع در كشورهاي هند، آفريقا، آمريكا و ايران و بررسي ميداني زنجيره تامين گياهان دارويي در اولويت برنامه ريزي در اسناد بالادستي، فعاليت رسمي در شبكه تامين گياهان دارويي در كشور ديده نشده است. گياه دارويي رازيانه توليدي ايران، رتبه و سهم بالايي در جهان دارد و يكي از خاستگاه هاي آن در كشور، استان همدان، شهرستان رزن است. در اين مقاله، به برنامه ريزي شبكه زنجيره تامين گياهان دارويي با دو نوع محصول تازه و خشك شده در چهار سطح تامين، فرآوري، توزيع و مشتري براي محصول رازيانه استان همدان از دو بعد سود و كيفيت محصول پرداخته شده است. مدل سازي، از نوع برنامه ريزي رياضي دوهدفهMILP  است كه در آن تصميمات مكانيابي مراكز فرآوري و مراكز توزيع، تخصيص مراكز توزيع به مشتريان و تعيين ميزان كالاي حمل شده بين مراكز در سطوح مختلف و تخصيص روش حمل مناسب بين مراكز در سطوح شبكه زنجيره تامين محقق مي شود. روش تحقيق كمي و از نوع مطالعه موردي است. نوآوري اصلي تحقيق به كارگيري ويژگي كيفي محصول و نرخ واكنش شيميايي آن در برنامه ريزي زنجيره تامين است. همچنين، تحقيق حاضر يك تحقيق كاربردي است. اعتبارسنجي مدل براساس داده هاي واقعي در سال 1397 براي محصول رازيانه انجام شده است. تحليل حساسيت بر روي نتايج، نشان داد مدل از صحت و اعتبار برخوردار است. نقاط موثر در برنامه ريزي تعيين شد و پاسخ مساله در يك نقطه موثر نشان داده شده است. نتايج تحقيق تنها براي محصولات ميوه و سبزيجات با عمر محدود و نرخ زوال ثابت در طول زمان قابل استفاده است. همچنين، اين تحقيق مي تواند براي گياهان دارويي در اولويت برنامه ريزي سند ملي گياهان دارويي استفاده شود. در راستاي گسترش تحقيق، در تحقيقات آتي مي توان پارامترهاي غيرقطعي مانند ميزان عرضه، تقاضا و همچنين، برنامه ريزي چند محصولي و شبكه صادرات محصول را نيز مورد بررسي قرارداد.