كليدواژه :
تالاب , نياز زيست محيطي , رويكرد جامع , شاخص اكولوژيكي , شاخص اقتصادي- اجتماعي
چكيده فارسي :
برقراري تعادل بين نيازهاي اكوسيستم‌هاي آبي و ساير مصارف، بخصوص كشاورزي، در يك حوضه آبريز از اصلي‌ترين دغدغه‌ها در مديريت كلان آب در سطح ملي و بين‌المللي است. بهره برداري گسترده از منابع آبي جهت مصارف كشاورزي منجر به عدم تأمين حقابه‌هاي زيست‌محيطي، تضعيف، تخريب و ناپديد شدن اكوسيستم هاي آبي به‌ويژه تالاب‌ها شده است. در اين پژوهش تالاب بين‌المللي اميركلايه به‌عنوان مطالعه موردي انتخاب شد و براي تعيين نياز آبي زيست‌محيطي آن از يك روش جامع مبتني بر سناريوسازي استفاده گرديد. مدل ارزيابي جامع‌نگر توسعه‌يافته در اين تحقيق شامل بخش‌هاي بيوفيزيكي، اقتصادي- اجتماعي، توسعه سناريو و تلفيق است. در بخش‌هاي بيوفيزيكي و اقتصادي- اجتماعي ارزيابي جامعي از كليه شاخص هاي فيزيكوشيميايي، اكولوژيكي، بيولوژيكي، اقتصادي- اجتماعي انجام گرفت و در نهايت برداشت آب از تالاب براي مصارف كشاورزي به‌عنوان شاخص اقتصادي- اجتماعي و گونه ي جانوري شنگ به‌عنوان شاخص اكولوژيكي انتخاب شدند. در بخش توسعه سناريو، سناريوهايي به‌منظور حفظ مطلوبيت زيستگاه براي شاخص منتخب به‌صورت شرايط حداقل و مطلوب در مقايسه با شرايط وضع موجود براي ذينفعان تالاب تعيين شد. در انتها در بخش تلفيق، نياز آبي زيست‌محيطي تالاب اميركلايه جهت تأمين آب موردنياز براي شاخص‌هاي منتخب بر اساس سناريوهاي هدف‌گذاري شده در دو دوره زماني شش ماهه اول و شش ماهه دوم سال آبي تعيين گرديد. نتايج نشان داد كه مقدار حجم آب زيست‌محيطي تالاب اميركلايه در شرايط مطلوب در شش ماهه اول و دوم سال آبي به ترتيب برابر 7/25 و 6/74 ميليون مترمكعب است. نياز آبي زيست‌محيطي تالاب اميركلايه در شرايط حداقل براي تمام سال 5/36 ميليون مترمكعب به دست آمد. بيلان آبي تالاب اميركلايه نشان داد كه احجام محاسبه شده براي شرايط حداقل و مطلوب اكولوژيكي با مديريتي اصولي قابل‌دستيابي در همين شرايط كنوني بوده و مبناي مناسبي براي مديريت جامع منابع آب حوضه و تالاب فراهم مي‌آورند.
چكيده لاتين :
Extensive exploitation of water resources for agricultural purposes has led to a lack of environmental water supply, weakening, destruction and disappearance of aquatic ecosystems, especially wetlands. In this study, Amirkalayeh International Wetland was selected as a case study, and a comprehensive scenario-based method was used to determine its environmental water needs. The holistic model developed in this research includes biophysical, socio-economic, scenario development, and integration sections.
In the biophysical and socio-economic sectors, a comprehensive evaluation of all physicochemical, ecological, biological, economic, and socio-economic indicators was performed, and finally, water withdrawal from the wetland for agricultural purposes was selected as a socio-economic index and Sheng animal species as an ecological index. In the scenario development section, scenarios were determined to maintain the habitat suitability for the selected index in terms of minimum, optimum conditions in comparison with the current condition for wetland stakeholders. Finally, in the integration section, the environmental water requirement of Amirkalayeh Wetland to supply the required water for the selected indicators was determined based on the targeted scenarios in the first and second half of the water year. The results showed that the amount of environmental water volume in Amirkalayeh wetland in the first and second half of the water year in optimum condition was equal to 7.25 and 6.74 million cubic meters, respectively. Furthermore, the minimum environmental water demand of Amirkalayeh wetland for the whole water year was obtained as much as 5.36 million cubic meters.
