از فقر تا فحشا؛ از ثروت تا قدرت (تحليل گفتمان انتقادي داستان "مارتا البانيه" نوشتۀ جبران خليل جبران)

الگوي انتقادي نورمن فِركلاف با تكيه بر مراحل سه­گانۀ توصيف، تفسير و تبيين، سازمان هر متني را روشن مي‌كند. مراحل سه­گانۀ فوق، منجر به شناخت روساخت واژگان متن و تجزيه و تحليل آن مي‌شود. امتياز اين رويكرد نسبت به ساير مكاتب نقد آن است كه متن را پس از تحليل رها نكرده، بلكه پژوهش‌گر به ارزيابي و قضاوت متن با استناد به مرحلۀ تبيين مي­پردازد. هدف از كاربرد الگوي فوق در داستان كوتاه مارتا البانيه، آن است كه از طريق توصيف ِساختار نحوي، ايدئولوژيِ نويسنده افشا شود؛ سپس با تكيه بر مرحلۀ تفسير، متن داستان تحليل و ارزيابي گردد. در نهايت روش فركلاف، قدرت نهفته در ساختار جامعه؛ يعني همان عامل مؤثّر در ايجاد ايدئولوژي را برملا ساخته و نشان مي­دهد چگونه ثروت در جامعه، قدرتي نوساخته ايجاد كرده است. از اين­رو مي‌توان گفت كه الگوهاي زباني مورد استفاده در داستان مذكور به‌گونه‌اي است كه مي­توان، ساختار زبان­شناسي آنرا به سه بخش تقسيم كرد كه هر بخش، واگويه­گر مطالب ويژه­اي است. در نهايت اين پژوهش بر آن است كه نشان دهد؛ نويسنده چگونه با تكيه بر ساختار نحوي به دنبال افشاي عناصر ايدئولوژي و قدرت برخاسته از آن است؟ پاسخ به اين پرسش مي‌تواند عواملي را كه در بازنمايي و نيز شكل­دهي به جهان‌بيني نويسنده در روند آفرينش داستان مؤثّر بوده‌اند؛ بازنشاني كند.

no abstract