بررسي محتوايي روايات ناظر بر ثواب «كَيَوم وَلَدَتهُ اُمُّهُ»

بخش نسبتا عظيمي از آموز هاي روايي به بيان ثواب اعمال اختصاص پيدا كرده كه مي توان با نگاه تربيتي آن ها را مورد تجزيه و تحليل قرار داد. آموزه هاي مزبور از تنوع قابل ملاحظه اي برخوردارند كه يكي از قالب هاي عام، استفاده از قالب تمثيل است. در تمثيلات ثوابي به لحاظ طبيعت تمثيل و تشبيه، ارزش «مشبهٌ به» به مراتب بيشتر از «مشبه» بوده و بدين سبب انگيزه لازم براي انجام در مخاطب ايجاد شده است. يكي از تمثيلات ثوابي كه كاربرد نسبتا فراواني دارد، استفاده از قالب تولد دوباره مي باشد. با پژوهشي كه انجام يافت معلوم گرديد قالب «كَيَوم وَلَدَتهُ اُمُّهُ» بيش از سي بار در روايات به كار رفته كه همگي را مي توان در سه محور مقدمات عبادت، عبادت و خدمات اجتماعي، ذيل هشت عنوان دسته بندي نمود: 1. وضو و غسل، 2. نماز، 3. روزه، 4. حج، عمره و زيارت، 5. قرائت قرآن، 6. ذكر و دعاي خاص، 8. رسيدگي به بيمار و تجهيز ميت. در اين دسته از روايات ثواب عناوين هشت گانه مزبور تولد دوباره و بازگشت به پاكي روز ولادت معرفي شده است. از كنار هم نهادن اين عناوين، با بررسي محتوايي و فارغ از بحث سندي مي توان چنين نتيجه گيري كرد كه عناوين مزبور زمينه توبه و مغفرت گناهان را براي فرد انجام دهنده فراهم مي كنند كه به فعليت رسيدن آن در گرو عمل به مجموعه آموزه هاي ديني است. ضمن اين كه تعيين ثواب بازگشت به پاكي روز ولادت براي عناوين هشت گانه مزبور امري قراردادي نبوده، بلكه نوعي حكايت از واقع و تاثير تكويني عمل است.