رويكرد جلال آل احمد در «مدير مدرسه»: روايتي از برنامه درسي واقع نگر و انتقادي

جلال آل احمد از منظر يك مدير به مسائل تربيتي مدرسه و اجتماع توأم با هم نظر افكنده و به دنبال آن بوده تا مشكلات اجتماع و مدرسه را در ارتباط با يكديگر و از درون مدرسه حل كند. مقاله در صدد است به كاوش در افكار او در داستان مدير مدرسه در حل مسائل اجتماع از درون مدرسه بپردازد. به اين منظور از روش توصيفي - تحليلي استفاده شد. نتايج نشان داد در حوزه تفكر، عناصر خدا باوري، آخرت‌گرايي و روحيات مذهبي، سبك مديريت آل احمد در مدرسه را متاثر ساخته است. معرفت‌شناسي جلال آل احمد در نگاهش به مسائل عيني و واقعي مدرسه و اجتماع پيرامون آن، يادآور رئاليسم اجتماعي است كه با چاشني رويكرد انتقادي وي در مي‌آميزد. نگاه او به انسان از دو منظر انسان موجود و انسان مطلوب قابل تبيين است. انسان موجود دچار بي‌هدفي شده و يا در مسير هدفي كه دنبال مي‌كند، هويت اصيل خود را از دست داده و نيازمند اصلاح است. انسان مطلوب از نظر او كوشا، خواهان تغيير و معطوف به كشف خود همراه با تمايل به احياء سنت‌هاي بومي است. مولفه‌هاي ارزشي شامل گرايش به وجدان، مسئوليت‌پذيري، منزه‌طلبي و سنت‌گرايي است كه در اداره مدرسه تبلور مي‌يابد. در سايه طرز فكرهاي ياد شده، هدف كلي او برقراري رابطه ميان سنت و تجدد و اصلاح اجتماع از طريق اجتماع كوچك مدرسه است. براي رسيدن به هدف ياد شده، وي بر محتواهاي درسي برانگيزاننده و مبتني بر رفع مسائل و نيازهاي اجتماع و روش‌هاي تدريس كاربردي از جمله استفاده از روش كاردستي، نمايش فيلم، برگزاري نمايش و انجام ورزش تاكيد مي‌كند كه در آن ارزشيابي آموزشي به صورت مستمر و خارج از چهارچوب مقطعي انجام مي‌شود.