واكاوي تطبيقي دولت اسلامي و دولت مسلمانان از رهگذر تحولات تاريخي

A Comparative Analysis of the Islamic State and the Muslim State through Historical Developments

بحث در خصوص رابطه دين و دولت يا دين و سياست در دوران معاصر بيش از هر دوره ديگري بويژه در ارتباط با دين اسلام مطرح شده است. اين در حالي است كه مسلمانان در بخش اعظم دوران هاي تاريخي پس از صدر اسلام، داراي دولت هايي ديني بوده‌اند كه يا با وصف اسلامي متصف مي‌شده‌اند يا خود را به اسلام منتسب مي‌كرده‌اند. با اين حال، وجود و استمرار دولتهايي با عناوين يا ظواهر اسلامي در جغرافياي دنياي اسلام و در طول تاريخ جوامع اسلامي، هرگز نه از ديد مسلمانان و نه از منظر انديشمندان اسلامي به معناي اين نبوده است كه اين دولتها مصداق عيني تام و تمامي از "دولت در اسلام" بوده‌اند. به همين لحاظ، همواره اين ضرورت احساس شده است تا دولتهاي مسلمانان در طول تاريخ، بعنوان يك امر واقع، با دولت در اسلام، بعنوان يك حقيقت، مورد مقايسه و بررسي تحليلي – تطبيقي قرار داده شوند تا ميزان انطباق يا انحراف اين دولتها از دولت معيار اسلامي مشخص شود. در اين راستا، مقاله حاضرضمن بررسي و تحليل كتاب "تاريخ تحول دولت در اسلام" و طرح مباحثي بنياني در زمينه مباني، اهداف و عملكردهاي دولت پيامبر اسلام، بعنوان دولت معيار اسلامي، تلاش بعمل مي‌آورد تا ميزان موفقيت اثر مذكور را دردستيابي به هدف مورد نظر آن، مورد سنجش و ارزيابي قرار دهد.

Discussions about the relationship between religion and state or religion and politics in the contemporary era have been discussed more than in any other period, especially in relation to the religion of Islam. However, Muslims in most post-Islamic historical periods have had religious states that were either characterized by Islamic descriptions or attributed themselves to Islam. However, the existence and continuity of states with Islamic titles or appearances in the geography of the Islamic world and throughout the history of Islamic societies have never meant that these states are real and complete examples of “State in Islam”. Therefore, it has always been felt that Muslim states throughout history, as a matter of fact, should be compared with the state in Islam, as a truth, to be compared to the extent to which these states have adapted or deviated from the Islamic standard state. In this regard, the present article, while reviewing and analyzing the book “History of State Transformation in Islam” and raising fundamental issues in the field of principles, goals, and functions of the state of the Prophet of Islam, as a standard Islamic state, tries to evaluate the success of the work in achieving its intended purpose.