بهينه سازي استخراج عصاره اتانولي گياه تاتاري پرگل (Carduus pycnocephalus L.) به روش سطح پاسخ و مقايسه اثر آنتي‌اكسيداني عصاره و اسانس بر پايداري اكسايشي روغن سويا

يكي از راه هاي جلوگيري از اكسيداسيون روغن ها و چربي ها افزودن آنتي اكسيدان است، اما با توجه به اينكه آنتي اكسيدان هاي سنتزي امكان ايجاد اثرات نامطلوبي را در بدن دارند، به تدريج از فهرست آنتي اكسيدان هاي مصرفي حذف مي شوند. بنابراين تهيه و توليد انواع طبيعي آن ها ضروري است. لذا در اين پژوهش، هدف بررسي امكان استفاده از عصاره طبيعي استخراج شده از گياه تاتاري پرگل به منظور جلوگيري از اكسايش روغن سويا و مقايسه آن با اسانس مي باشد. در اين پژوهش، فرايند استخراج توسط فناوري اولتراسوند با 3 متغير و هر كدام در 2 سطح كه شامل غلظت (200، 500 و 800 پي. پي. ام.)، زمان (30-10 دقيقه) و دما (3555 درجه سانتي گراد) مي باشد و توسط روش سطح پاسخ انجام شد. براي بررسي اثر آنتي اكسيداني غلظت هاي مختلف عصاره بر پايداري اكسايشي روغن سويا، از اندازه گيري عدد پراكسيد و شاخص مواد واكنش دهنده با اسيد تيوباربيتوريك استفاده گرديد. نتايج فرايند بهينه سازي نشان داد شرايط بهينه شامل: دما 48.323 درجه سانتي گراد و زمان 29.201 دقيقه و غلظت 594.745 پي. پي. ام. مي باشد. با توجه به نتايج بهينه سازي، ميزان مهاركنندگي راديكال آزاد و تركيبات فولين به ترتيب 32.537 درصد و 40.737 گزارش شد. نتايج حاصل از پايداري اكسايشي روغن نشان داد هر دو نوع تيمار عصاره استخراج شده و اسانس در جلوگيري از اكسايش روغن موثر بودند كه در اين ميان تاثير عصاره استخراجي، بيشتر از اسانس بود كه دليل اين امر را مي توان مرتبط با اثر سينرژيستي عصاره ها روي يكديگر و نيز نوع مواد استخراج شده در دو روش مرتبط دانست. با توجه به اينكه عصاره تركيبي بيشترين اثرات آنتي اكسيداني را در روغن داشته است و نسبت به اسانس در روغن موثرتر عمل نموده است، مي تواند جايگزين مناسبي براي آنتي اكسيدان سنتزي در روغن هاي سرخ كردني باشد.