تقريري انضمامي از خود در جامعه: نقد و بررسي كتاب ازخودبيگانگي

A Concrete Narration of Self in Society: Book Review of Alienation

اليناسيون يا ازخودبيگانگي از مفاهيم مهم فلسفي و اجتماعي از هگل به بعد بوده كه در دوران اخير تا حدودي از اقبال و توجه بدين مفهوم كاسته شده بود. كتاب ازخودبيگانگي «راهل يگي» با بازخواني اين مفهوم بر اساس رويكردي فلسفي و اجتماعي، سابقه ازخودبيگانگي را تا انديشه روسو به عقب برده و با نقد رويكرد ذات­گرايانه وي و ديگران، بر آن است كه ازخودبيگانگي را بايد در متن روابط انضمامي و اجتماعي بررسي نمود. در اين ديدگاه، اليناسيون زماني پديدار مي­شود كه نوع رابطه آدمي با ديگران از جمله در نقش­ه ايي كه بر عهده گرفته، مختل شده و به تعبير وي در «رابطه بي ­رابطه­ گي» قرار گيرد. يگي بر آن است كه انسان ماهيت و ذاتي مجزا و مستقل از جامعه و روابط و نقش‌هاي آن ندارد كه بتواند در حكم معياري براي ارزيابي وضعيت ازخودبيگانگي انسان به كار گرفته شود. از اين رو با آنكه نقش‌هاي اجتماعي و روابط جمعي گاه موجب ازخودبيگانگي انسان مي‌شود، در عين حال همين تعاملات اجتماعي ارائه‌گر ظرفيت‌ها و امكاناتي براي رهايي آدمي نيز هست و لذا رهايي از اليناسيون را نبايد جايي بيرون و خارج از جامعه و روابط آن جستجو نمود.

Alienation has been one of the most important philosophical and social concepts since Hegel’s time, which has been somewhat diminished in recent times. Based on a philosophical and social approach, Rahel Jaeggi in her book takes back the history of alienation to Rousseau’s thought and criticizes his and others’ essentialist approach, arguing that alienation should be surveyed in the context of concrete social relations. In this view, alienation appears when the human relationship with others, including the roles who have taken on, are disrupted, or as Jaeggi stated, they are placed in the “Relation of Relationlessness”. It is clear that man does not have a separate and independent nature from society and its relations and roles until that can be used as a criterion for evaluating the situation of human alienation. Therefore, although social roles and collective relations sometimes lead to human alienation, at the same time, social interactions offer capacities and possibilities for human liberation, and therefore escapement from alienation should not be sought outside the society and its relations.