تغييرات زماني تنوع گونه اي شته هاي مزارع گندم شهر سامان، استان چهارمحال و بختياري، ايران

Time variations of species diversity of wheat field aphids in Saman city, Chaharmahal and Bakhtiari Province, Iran

اين پژوهش به بررسي تغييرات زماني تنوع گونه ­اي جامعه شته­ ها در مزرعه گندم شهر سامان، استان چهارمحال و بختياري طي سال زراعي 1396 پرداخته است. نمونه ­برداري از يك مزرعه 3 هكتاري گندم در شهر سامان، در هر ماه دو مرتبه و در هر مرتبه، 100 بوته گندم به طور تصادفي از مزرعه صورت گرفت. شاخص ­هاي تنوع گونه ­اي آلفا شامل شاخص ­هاي تنوع گونه ­اي شانون-وينر، سيمپسون، مك اينتاش و شاخص ­هاي يكنواختي پيلو، سيمپسون و مك­اينتاش در هر دوره نمونه­برداري محاسبه گرديدند. رتبه ­بندي تنوع گونه­ اي شته­ ها در طول فصل زراعي با استفاده از شاخص رني، انجام شد. تخمين حداكثر غناي گونه ­اي با استفاده از شاخص­هاي ناپارامتريك انجام شد. تجزيه و تحليل­ ها و محاسبات با استفاده از نرم افزار SDR4 انجام شد. در مجموع 8258 فرد از شته ­ها در كل دوره نمونه ­برداري جمع ­آوري شد كه متعلق به هشت گونه به شرح زير بودند: Diuraphis noxia (Mordvilko, 1913) ،Forda hirsuta (Mordvilko,1928) ، Rhopalosiphum padi (Linnaeus, 1758)، Rhopalosiphum sp.،Metopolophium dirhodum (Walker, 1849) ، (Del Guercio, 1905)Sipha elegans، Sipha sp. و (Fabricius, 1775)Sitobion avenae. گونه ­هاي شته روسي گندم D. noxia و شته رز-غلات M. dirhodum با بيش­ترين فراواني به ترتيب با 53/05 و 43/47 جمعيت به عنوان گونه­هاي فرا­غالب طبقه­ بندي شدند. تخمين حداكثر غناي گونه­ اي با استفاده از روش­هاي ناپارامتريك نشان داد كه حداكثر دوازده گونه شته در مزارع گندم شهر سامان در اين مطالعه وجود داشته است. غنا و تركيب ساختار گونه ­اي شته­ هاي منطقه سامان در طول زمان و با ساير مناطق مطالعه شده كشور مورد بحث قرار گرفت.

This research investigated the time variation of aphid species diversity in wheat field of Saman, Chaharmahal and Bakhtiari province during 2017. Sampling was conducted from a 3 hectare wheat farm in Saman, twice a month, in each time 100 plants were randomly taken. Alpha species diversity indexes including Shannon-Wiener, Simpson, McIntosh and Pielou, Simpson, and Macintosh uniformity species indexes were calculated in each sampling period. The diversity of aphids was compared by Renyi's diversity ordering method. Estimation of maximum species richness was done using nonparametric indices. Analyzes and calculations were performed using SDR4 software. A total of 8258 individuals were collected from aphids during the whole sampling period, which is belonging to eight species as follows: Diuraphis noxia (Mordvilko, 1913), Ford hirsute (Mordvilko,1928), Rhopalosiphum padi (Linnaeus, 1758), Rhopalosiphum sp., Metopolophium dirhodum (Walker, 1849), Sipha elegans (Del Guercio, 1905), Sipha sp. and Sitobion avenae (Fabricius, 1775). The most abundant species were the Russian wheat aphid, D. noxia and the rose-grass aphid, M. dirhodum, with 53.05 and 43.47 percent of the total aphid individuals respectively. Non-parametric methods of estimating species richness showed that additional sampling would yield at most 12 wheat aphid species in Saman wheat fields. A discussion was provided on species richness and species composition of wheat aphids during time in Saman region and also compared to other studied regions in Iran.