بازخواني عدالت در انديشۀ جان رالز (با تأكيد بر عدالت جنسيتي)

Rereading Justice in John Rawls’ Thought with an Emphasis on Gender Justice

جان رالز به‌عنوان يكي از نظريه‌پردازان قرن بيستم در «نظريه عدالت» خود به تبيين دو اصل آزادي و اصل تفاوت پرداخته و نهايتاً اصل فرصت برابر را براي همه افراد جامعه پيشنهاد مي‌دهد. در تحقيق حاضر با استفاده از منابع كتابخانه­اي و با به‌كارگيري روش توصيفي - تحليلي به واكاوي اصول عدالت جان رالز پرداخته و ضمن مقايسه آن در چارچوب عدالت جنسيتي، بر اساس آموزه‌هاي اسلامي مورد نقد و واكاوي قرار گرفت. بعضاً، تصور مي­شود كه در زمينه مسائل زنان، با استفاده از نظر ايشان بتوان در تشريح اصل تفاوت، تعريف جديدي از عدالت جنسيتي در جهان غرب ارائه داد؛ لكن در اين تحقيق مشخص شد كه شيوه پذيرش اصل تفاوت رالز و اولويتي كه ميان اصول عدالت خويش قائل است، بيانگر اين معنا است كه از نظر ايشان بين برابري جنسيتي و عدالت جنسيتي تفاوتي وجود ندارد. بر اين اساس، ضمن تحليل نگرش مزبور به كيفيت عدالت جنسيتي منطبق بر اصول دوگانه رالز پرداخته شده‌است. نتايج اين تحقيق، نشان مي‌دهد بر اساس جهان‌بيني اسلامي مي‌توان به نحو بارزتري به دغدغه‌هاي موجود در زمينه عدالت به طور عام و عدالت جنسيتي به طور خاص پاسخ داد؛ به‌گونه‌ايي كه نيازهاي ويژه گروه‌هاي اجتماعي همچون زنان را تأمين كرد.

John Rawls, as one of the twentieth-century theorists in his theory of justice, explains the two principles of freedom and the principle of difference, and ultimately proposes the principle of equal opportunity for all the people of the community. In the present study, using library resources and applying a descriptive-analytical method and comparing them in the framework of gender justice, the principles of justice of John Rawls were criticized and analyzed on the basis of Islamic studies. Sometimes, it is believed that in the context of women’s affairs, it can be argued that in describing the principle of difference, a new definition of gender justice in the Western world can be presented; however, the method of accepting the principle of the Rawls’ difference and the priority that prevails over the principles of justice itself was discussed. It makes no difference between gender equality and gender equity. Accordingly, while analyzing this attitude, the quality of gender justice is aligned with Rawls’ dualistic approach. The results of this research show that, based on the Islamic worldview, one can more clearly respond to the concerns of justice in general and gender justice in a specific way while ensuring respect for justice, the particular situation and the special needs of social groups Like women.