گزينش ژنوتيپ هاي اميدبخش جو بر اساس شاخص هاي مقاومت به تنش خشكي

Selection in promising barley genotypes using stress evaluation indices

به منظور انتخاب ژنوتيپ هاي جو مقاوم به تنش خشكي، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي محمديه در سال زراعي 93-92 به اجرا درآمد. آزمايش به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در 3 تكرار مورد بررسي قرار گرفت كه در آن تنش خشكي در دو سطح، شاهد (آبياري كامل) و قطع آبياري در مرحله 50 درصد ظهور سنبله به عنوان عامل اصلي و 20 ژنوتيپ پيشرفته به عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج آزمايش نشان داد كه بر اساس شاخص حساسيت به تنش (SSI)، ژنوتيپ هاي شماره 2، 3، 5، 9، 12 و 13، از نظر شاخص تحمل به تنش (STI)، ميانگين هندسي بهره وري (GMP) و شاخص بهره وري متوسط (MP)، ژنوتيپ هاي 3، 5 و 18 و در نهايت بر اساس شاخص تحمل (TOL) ژنوتيپ هاي 2، 3، 12، 13 به عنوان ژنوتيپ هاي متحمل به تنش معرفي شدند. جمع بندي نتايج حاصل از بررسي همبستگي عملكرد دانه در شرايط تنش خشكي انتهايي و بدون تنش با شاخص هاي تحمل به خشكي در اين پژوهش نشان مي دهد كه شاخص هاي MP، GMP،STI بهترين شاخص ها براي گزينش و تعيين ژنوتيپ هاي متحمل به تنش آخر فصل در بين ژنوتيپ هاي جو مي باشند. با بررسي تمام شاخص ها و با توجه به اينكه بهترين ژنوتيپ ها، ژنوتيپ هاي با عملكرد بالا در شرايط عادي و حداقل كاهش عملكرد در شرايط تنش است، ژنوتيپ هايZarjow/CM67… و L.527/Hortland… به عنوان متحمل ترين ژنوتيپ ها معرفي گرديدند.

In order to select barley genotypes tolerance to drought stress, an experiment in split plot arranged based on completely randomized blocks design with three replications in the research center of agriculture of Southern Khorasan in 2013-2014 crop years. Drought stress in 2 levels consists of control (Complete irrigation) and stopping irrigation at the 50% of heading stage, and Barley genotypes include of 20 genotypes were selected as treatments of experiment. The results indicated that the genotype numbers 2, 3, 5, 9, 12 and 13, using stress tolerant index (STI), numbers 3, 5 and 18 according to geometric mean productivity (GMP), mean productivity index (MP) and stress susceptibility index (SSI) and numbers 2, 3, 12 and 13 based on tolerance index (TOL) were determined as the most tolerant genotypes. Summarized results of correlation between seed yield and stress evaluation indices showed that MP, GMP and STI are the best indices for selection and introducing drought tolerant genotypes among barley genotypes. With review of all indices, and given that the best genotypes are individuals with high yield under normal condition and minimum yield reduction under drought stress, the numbers 3 and 5 introduced as the most tolerant barley genotypes.