بررسي حكايات مشترك النوبة الثالثة كشف‌الأسرار و روح‌الأرواح براساس نظرية ترامتنيّت ژنت

Investigating the Common Anecdotes of Kashf al-Asrar and Rawh ol-Arwah based on Genette’s Theory transextuality

ژنت براي بررسي انواع روابط ميان‌متني متون، اصطلاح ترامتنيّت را مطرح مي‌كند. ژانر يا گونة عرفاني بخش مهمي از ادب فارسي را به خود اختصاص داده است؛ به همين سبب، مطالعة ترامتني متون برجستة عرفاني زواياي پنهان و ناگشودة ميان آنها را روشن مي‌‌كند. اين پژوهش كه به روش توصيفي ـ تحليلي انجام شده، نخستين گامي است كه مناسبات ترامتني چهل و شش حكايت مشترك النوبة الثالثة كشف‌الأسرار و روح‌الأرواح را از منظر تئوري ترامتنيّت ژنت بررسي كرده است. به‌طور كلي نتايج اين پژوهش عبارت است از: 1) از ميان چهل و شش حكايت موجود در اين دو كتاب، ده حكايتْ ذيل بينامتنيّت صريح، نوزده حكايت در شمار بينامتنيّت غيرصريح و هفده حكايت در ذيل بينامتنيّت ضمني قرار مي‌گيرد؛ 2) نتيجة جست‌وجوهاي پيرامتني نيز بيانگر آن است كه همانندي‌هاي بسياري ازنظر صورت و معنا در عنوان‌ها و صدر و ذيل آن حكايات وجود دارد. همين امر نويسندگان اين پژوهش را هرچه بيشتر به درست‌بودن گمانة اقتباس ميبدي از سمعاني هدايت مي‌كند؛ 3) ازنظر رابطة سرمتني، تقسيم‌بندي اين دو كتاب عرفاني در ذيل گونة عرفاني تأييد مي‌‌شود؛ 4) از ديدگاه ورامتني در هيچ قسمت از حكايات النوبة الثالثة كشف‌الأسرار نقد و تفسير مستقيم بر متن روح‌الأرواح ديده نمي‌شود.

Genette introduced the term transtextuality in order to examine the types of interdisciplinary relationships between texts. Since the mystical genre occupies a significant part of Persian literature, the transliteration of prominent mystical texts reveals the hidden and unopened angles between them. The present paper, which has been conducted by using a descriptive-analytical method, was the first step in examining the transtextual relations of 46 common anecdotes of the Third Revelation of Kashf al-Asrar and Rawh ol-Arwah from the perspective of the theory of Genette’s transtextuality. The research findings, in general, showed that, first, among the 46 anecdotes in these two books, 10 anecdotes can be divided into explicit intertextuality, 19 anecdotes into the form of non-explicit intertextuality, and 17 anecdotes in terms of implicit intertextuality. Second, the result of the quest for paratexts also indicated that there were many similarities in terms of form and meaning in the titles and the beginning and epilogue of these anecdotes. This made the authors of the present study increasingly believe in the correctness of the assumption of the adaptation of the texts from Samanids. Third, from the perspective of the architextuality relationship, the division of these two mystical books under the mystical genre was confirmed. Forth, from the metatextuality point of view, the authors of the present study did not see any direct review and interpretation of the text of the Rawh ol-Arwah in any part of the anecdotes of the Third Revelation of Kashf ol-Asrar.