تعيين رابطه بين سازه‌هاي الگوي فرا نظريه‌اي با دريافت چربي غذايي در زنان ميانسال مبتلا به چاقي يا اضافه وزن

سابقه و هدف: الگوي فرانظريه اي از جمله الگو‌هاي پر كاربرد براي تغيير رفتار است كه به شناخت مؤلفه‌هاي سلامتي كمك مي‌كند. از طرفي دريافت چربي رژيم غذايي يك رفتار بسيار مهم در سلامتي فرد است. بنابراين هدف از انجام اين مطالعه تعيين رابطه بين سازه‌هاي الگوي فرا نظريه‌اي با دريافت چربي غذايي در زنان ميانسال مبتلا به چاقي يا اضافه وزن ساكن شهر شازند-استان مركزي است. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه مقطعي توصيفي تحليلي ۱۱۴ زن ۵۹-۳۰ ساله مبتلا به چاقي يا اضافه وزن به روش تصادفي وارد مطالعه شدند. اطلاعات مربوط به دريافت‌هاي غذايي از طريق ۳ يادآمد ۲۴ ساعته ي خوراك، اطلاعات سازه‌هاي الگوي فرا نظريه‌اي براي كاهش دريافت چربي از طريق پرسشنامه اعتبار سنجي شده سازه‌ها و اطلاعات مربوط به ميزان فعاليت بدني افراد از طريق پرسشنامه بين المللي فعاليت بدني جمع آوري شد. تجزيه و تحليل آماري داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۰ انجام گرفت. از آزمون آناليز واريانس يك طرفه براي بررسي متغير‌هاي كمي با توزيع نرمال و از آزمون كروسكال واليس براي متغير‌هاي غير نرمال استفاده شد. همچنين جهت تعيين وجود و شدت روابط بين متغيرها از ضريب همبستگي پيرسون و اسپيرمن استفاده شد. يافته‌ها‌:٪ ۲/ ۱۳ از شركت كنندگان مطالعه در مرحله پيش تفكر،٪ ۴/ ۱۸ در مرحله تفكر،٪ ۵/ ۳۲ در مرحله آمادگي، ٪ ۵/ ۱۰ در مرحله عمل و ۴ / ۲۵ ٪ در مرحله نگهداري قرار داشتند. دريافت چربي كل، كلسترول، اسيدهاي چرب اشباع، كل انرژي و درصد انرژي حاصل از چربي با پيشرفت در مرحله تغيير به طور معني‌داري كاهش يافت (p 0.01). بين دريافت چربي كل، كلسترول و اسيد چرب اشباع با مرحله تغيير همبستگي معكوس و معني‌داري وجود داشت (r 0.4). بين دريافت چربي كل، اسيد چرب اشباع و كل انرژي با ميانگين نمره خودكارآمدي همبستگي معكوس و معني‌داري وجود داشت (r 0.24). همچنين بين دريافت چربي كل،كلسترول، PUFA ، اسيد چرب اشباع و كل انرژي دريافتي روزانه با نمره فرآيندهاي رفتاري همبستگي معكوس معني‌دار وجود داشت (r 0.3). نتيجه گيري: درك و شناخت رفتار مصرف چربي و عوامل مؤثر بر آن مي‌تواند به اصلاح الگوي مصرف چربي و در نتيجه كاهش شيوع بيماري‌هاي مرتبط با آن در جامعه كمك كند.