كليدواژه :
آداب‌الحرب و الشجاعه , فخر مدبّر , آيين كشورداري , اسب‌شناسي , ابزار جنگي , تصحيح
چكيده فارسي :
آداب الحرب و الشجاعه، از متون مشهور نيمه اول قرن هفتم و نوشته فخر مدبر است. اين كتاب از جهات گوناگون در ميان متون فارسي ممتاز و حايز اهميت است؛ از جمله آنكه در موضوع خود (آيين كشورداري و سپاهيگري، اسب شناسي و تعريف و توصيف ابزار جنگي) در ميان آثار پيش از دوره مغول، منبعي كم نظير است. بسياري از اسامي آلات جنگ و طرز تعبيه و آرايش لشكر و شيوه هاي مقابله و رويارويي با دشمن در اين كتاب آمده است. انواع فوايد زباني و ادبي كتاب، به خصوص وجود اصطلاحات نظامي و واژه هاي خاص، آن را در موضوع خود بي مانند كرده است. با اين فوايد استثنايي، امروز، آداب الحرب و الشجاعه براي محققان در تنظيم فرهنگ ها و مطالعه آيين ها و آداب جنگ، كتاب مرجعي مفيد و منحصربه فرد است. اين كتاب در سال 1346 به اهتمام احمد سهيلي خوانساري به طبع رسيده و از آن پس، در همه اين سال ها، درباره آن كاري قابل ذكر انجام نگرفته است. راه يافتن كاستي هاي بسياري در متن به دليل برخي اشكالات اساسي، مانند گزينش نادرست شيوه تصحيح، عرضه ناقص نسخه بدل ها، اغلاط و افتادگي ها، نقص در نسخه ها؛ و ناشناخته ماندن ارزش هاي بي شمار متن به دليل اختصار در پرداختن مقدمه، تعليقات و نمايه، ضرورت تصحيح تازه اي را ايجاب مي كند. در اين مقاله با بهره گيري از نسخه هاي خطي دستياب، متن چاپي بررسي و با عرضه نمونه هايي از خطاهاي گونه گون كتاب، ضرورت تصحيح مجدد آن نشان داده شده است.
چكيده لاتين :
Aadab al-Harb wal-Shaja’a written by Fakhr-e-Modabber is one of the most well-known texts of the first half of the seventh century. This book is an excellent text among Persian texts in several respects. Among pre-Mongol scripts, it is a rare text regarding its subject matter (militarism and the definition and description of the means of warfare). Many names for the weapons of war, the methods of deployment and formation of the army, and the methods of confronting the enemy are given in this book. The variety of lingual and literary advantages of the book, especially its military terms and specific words, made it spectacular in terms of its subject matter. Thus, today, Aadab al-Harb wal-Shaja’a is a useful and unique reference book for researchers for writing encyclopedias and studying rituals and etiquettes of war. Aadab al-Harb wal-Shaja’a was published in 1967 by Ahmad Soheili Khansari, and since then, there has been no mention of it in research works. Many shortcomings in the text caused by major problems such as inappropriate selection of the correction method, errors and omissions, and defects in the copies, and the unacknowledged values of the text due to the brevity of the introduction, the commentary, and the index necessitates a new correction. In the present article, using accessible manuscripts, the printed text is investigated, and with examples of various errors in the book, the necessity of a correction is demonstrated.
