حاشينه نشيني خيال و جانشيني موضوع به جاي مضمون بررسي تأثير محتواي حقوقي بر ساخت و صورت شعر مشروطه

شعر مشروطه آيينه تمام نماي انقلاب مشروطه است. كمتر موضوعي در انقلاب مشروطه قابل تصور است كه نشاني از آن را در شعر اين روزگار نتوان يافت. به تعبيري شعر مشروطه، موضوع و موضع نهضت مشروطه را آينگي مي كند و حضور بي سابقهء مفاهيم و موضوعات نوين در محتواي آن نقشي از اين آينگي است. - مفاهيم و موضوعات و وقايعي كه عمدتا ماهيت حقوقي دارند و شعر اين دوره گزارش سريع و صريح آن ها را رسالت خود شمرده، بي آنكه نسبت به پردازش هنري و تصرفات شاعرانه در آن اهتمامي بايسته بورزد. - نتيجه چنين رويكردي، غيبت نسبي عنصر خيال در شعر مشروطه بوده است. غيبتي كه به حضور پديده اي كم نظير در ساخت و صورت شعر مشروطه انجاميده كه مي توان از آن به «جانشيني موضوع به جاي مضمون» تعبير كرد. جستار حاضر به روش تحليلي و توصيفي ضمن سنجش سازواري اين روايت با موازين تجدد ادبي، وجوه پيدا و پنهان ويژگي ياد شده و ساحت هاي پديداري آن را در شعر مشروطه نشان داده و سرانجام نقش ويژه گفتمان حقوق عمومي را به مثابه محتواي اساسي شعر اين دوره، در حاشيه نشيني خيال و مآلا تكوين پديدهء مورد بحث تبيين نموده است.