عنوان مقاله :
بررسي تاريخي _كلامي اعتبار نظريه‌هاي شاخص در تبيين مذهب اخوانالصفاء
عنوان به زبان ديگر :
Historical-Theological Study in the Validity of Distinctive Theories in Explaining the Religion of the Ikhwan al- Safa
پديد آورندگان :
توفيق، سعيد دانشگاه اصفهان , وجيهه ميري دانشگاه اصفهان - گروه تاريخ
كليدواژه :
اخوانالصفاء , مذهب , نظريه‌هاي شاخص , التقاطي
چكيده فارسي :
هويت و مذهب اخوان الصفاء كه يك تشكُل سرّي در قرون ميانهي اسلامي بودند؛ موضوع مطالعه و بررسي جمع فرواني از محققان معاصر ميباشد. در خصوص مذهب اخوان الصفاء بين محققان اختلاف نظرهايي وجود دارد كه ناگزير آنان را در تبيين مذهب اخوان الصفاء به سوي نظريه هاي متفاوتي سوق داده است. اين مقاله سعي دارد با روش توصيفي_تحليلي اعتبار علمي هر يك از نظريات شاخصي كه در تبيين مذهب اخوانالصفاء بيان شده است را بسنجد.
در اين نوشتار ضمن پرداختن به هويّت اخوان الصفاء، نظريه هاي شاخصي كه در تبيين مذهب آنان از سوي صاحب نظران معاصر مطرح شده است، مورد بررسي و نقد قرار گرفت. از ميان دو نظريهي الحاد و دينداري، فرضيه الحاد به حاشيه رانده شد؛ و از بين نظريه هايي كه در خصوص دينداري اخوان الصفاء مطرح شده است، نظريه هاي: معتزلي، اسماعيلي، امامي، زيدي و صوفي بودن اخوان الصفاء ضعيف شناخته شدند؛ حال آنكه نظريه ي تلفيقي_التقاطي بودن مذهب اخوان الصفاء كه مناسب تر بنظر رسيد، به عنوان نظريه قريب به صحت شناخته شد.
چكيده لاتين :
The identity and religion of Ikhwan -al Safa, which was a secret organization in the Islamic Middle Ages, is the subject of study by a large number of current scholars. Regarding the religion of Ikhwan- al-Safa, there are differences among scholars that have inevitably led them to different theories in explaining their religion. This article tries to evaluate the scientific validity of each prominent theories expressed in the explanation of the religion by descriptive-analytical method.
In this article, while dealing with the identity of Ikhwan Al-Safa, the prominent theories that have been proposed by current scholars in explaining this religion, have been examined and criticized. Among the two theories of atheism and faith, the theory of atheism, was rejected and among the theories on their faith, the theories: Mu'tazilites, Ismailis, Imamis, Zaidis and Sufis were recognized as weak.
However, the integrated theory, which seemed more appropriate, was recognized as an almost correct theory.
عنوان نشريه :
مطالعات تاريخي جهان اسلام
