تحليلي بر نقش زلزله در متروك سازي استقرار هاي شاخص دشت ميمه (اصفهان) در صدر اسلام

An analysis on the role of making the establishment of earthquake in the desolate plain index for meymeh (Isfahan) in Islam

زلزله خيز بودن ايران، در طول تاريخ باعث تخريب بسياري از استقرارها و شهرها شده است؛ تا جايي كه متون تاريخي- جغرافيايي نيز به اين موضوع پرداخته اند. طبق اين متون، در بعضي موارد به سبب آسيب هاي فراوان وارده و تخريب كلي شهر، امكان از نو ساختن و يا ادامه بقاي آن استقرار در همان مكان وجود نداشته؛ به همين دليل بازماندگان اين زلزله هاي ويرانگر به ناچار در نزديكي استقرار ويران شده و در پيوند با عوامل حياطي كه هر شهري به آنها وابستگي داشته است، استقراري جديد را ساخته اند. از نمونه هاي بارز اين گونه استقرارها، استقرارهاي دشت ميمه استان اصفهان نظير رباط آغا كمال، ازان، ميمه، وزوان و جوشقان قالي است كه همه آنها در يك بازه زماني به علت زلزله هاي ويرانگري كه در سده هاي آغازين اسلامي رخ داده بود، متروك شدند و دوباره در پيوند با استقرار تخريب شده، استقرار جديدي ساخته شده است. هدف از مطالعه حاضر، بررسي نقش زلزله در متروك سازي استقرار هاي تاريخي اين دشت، بر پايه تحقيقات ميداني و كتابخانه اي است. اصلي ترين سوال پژوهش اين است كه چرا استقرار هاي شاخص دشت ميمه در صدر اسلام در يك بازه زماني مشابه به ناگاه متروك شده و استقرار جديدي در پيوند با آنها ساخته شده است؟ فرضيه مطرح شده آنچنان كه متون تاريخي و شواهد ميداني نشان مي دهد، زمين لرزه يا زمين لرزه هايي است كه در اواسط قرن سوم قمري رخ داده و محدوده مورد مطالعه را نيز به شدت تحت تاثير قرار داده است.

Iran's seismicity has historically destroyed many settlements and cities, even the historio-geographical texts have noticed. According to these texts, in some cases of extensive damage and destruction of the city, reconstruction or continuation of that settlement in the same place was not possible. This is why the survivors of these devastating earthquakes have inevitably built t a new settlement in conjunction with the vital factors that each city is affiliated with. Among the most prominent examples are the Meymeh plain settlements of Isfahan province, including Rabat Agha Kamal, Azan, Meyma, Wazwan, and Ghoshghan Carpet. All of these have been abandoned over time due to devastating earthquakes in early Islamic centuries. Once again, a new settlement has been made in connection with the deployed one. This study investigates the role of the earthquakes in the desertification of this plain's historical settlements, based on field research and library studies. The research's central question is why the significant settlements of the Meymeh Plain at the dawn of Islam were abandoned in the same period, and new establishments were made in connection with them? The central hypothesis is that historical texts and archaeological studies show earthquakes in the third century AH and affected this domine.