تاثير تعارض سپاهيان و درگاهيان بر بي ثباتي سياسي در اواخر دوره صفويان (1135-1077 ق / 1722-1667 م)

The Impact of Conflicts Between the Military and Courtiers on the Political Instability in the Late Safavids (1677-1722

مجموعه عوامل ساختاري مانند ساخت اجتماعي اقتصادي حكومت، مباني مشروعيت و تداوم كارايي آن، اوضاع فكري و فرهنگي جامعه، سپاه و ديگر عناصر در ايجاد ثبات و تداوم يك حكومت نقش دارند. در زمان حكومت صفويان ضعف عوامل ساختاري و تعارض‌ها كه به مرور در طول حكومت رشد كرده و تكوين يافته بودند، در اواخر سلطنت (1077- 1135ق/ 1667-1722م) خود را آشكار ساختند. با كاهش قدرت پادشاه و واگذاري امور به درباريان و نظاميان، توازن ساخت سياسي بر هم خورد و كشمكش و رقابت گروه هاي نظامي براي كسب مقام ها، منفعت‌طلبي و برتري‌جويي موجب ضعف كاركرد نهاد سپاه شد. چنانكه اين نهاد در مواجهه و مقابله با بحران‌هاي سياسي ناشي از حوادث داخلي و خارجي نتوانست موفقيت چشمگيري داشته باشد. بنابراين، مي‌توان تعارض سپاهيان و درگاهيان را يكي از عوامل بي‌ثباتي سياسي در اواخر دوره صفويه محسوب كرد. اين پژوهش درصدد است با مطالعه كتابخانه‌اي و با تكيه بر داده هاي تاريخي، تاثير تعارضات نهاد سپاه بر بي‌ثباتي سياسي اواخر دوران صفويه را تحليل و تبيين كند.

The military plays the main role in creating, stability and continuity of a government. The structure of Safavid's army had been formed by various groups such as Qizilbāsh amīrs, governors of province and Third Forces (Caucasian elements), etc. In the late Safavid's era (1677-1722), the conflict between different military groups in the pursuit of authorities, interests, superiority and military conquests broke out and in confrontation with political crisis, sprang from local and foreign events, caused to the weakness of performance and function of the military organization in a way that one can name it as a political factor of instability in the late safavids. This study seeks to analyze and explain the impact of the conflicts of the military forces on the political instability in the late Safavid era through a historical method and based on Historical sources.