بازنگاهي تحليلي و انتقادي به آيات اِسنادي كذب انبيا در پرتو فهم دقيق منابع روايي

با توجه به تعدادي از آيات قرآن كريم، احتمال صدور كذب از حضرت ابراهيم و حضرت يوسف3 در برخي از آراي علما مطرح شده است. علماي فريقين هر يك به نوعي درصدد تبيين اين آيات برآمده و نظرات مختلفي در توجيه اقدام اين دو پيامبر الهي بيان كرده­اند كه مي­توان به طور كلي به دو رويكرد صدق­گرايانه و كذب­گرايانۀ همراه با توجيه (تقيه، توريه، معاريض كلام يا تعريض، دروغ اضطراري و مصلحت ...) خلاصه كرد. با بررسي منابع روايي كه در تبيين اين آيات، به ويژه در اصول الكافي آمده است، هر دو نگاه به طور مطلق نفي مي­شود و از دل اين روايات و خانواده­هاي حديثي آن مي­توان راهكار سومي ارائه كرد كه در اين مقاله بدان پرداخته شده است، راهكاري كه ضمن حل اشكالات وارده در اين باره، تبيين بسيار دقيقي از آيات مذكور را در اختيار مخاطب قرار مي­دهد. مقاله حاضر تلاش دارد به ارائه نمونه­اي موردي از كارآمدي منابع روايي در تبيين آيات مشكله، با توجه به خانواده حديثي - روايات هم­مضمون- به خصوص از روايات اصول الكافي كليني بپردازد؛ كه نمونه­ آن را تنها در مكتب حديثي اهل­بيت:، و البته با تبيين و تحليل آنها قابل مشاهده است. اين احاديث مي­توانند پاسخگوي شبهات حول داده ­هاي معارفي برخي آيات قرآن باشند و از طرفي اين ديدگاه مؤيداتي نيز در منابع فريقين دارد.

no abstract