راهكارهاي مؤثر در خلق و تقويت فضاهاي شهري 24 ساعته (نمونه موردي: خيابان ستارخان تهران)

(Applying the Principles of Urban Design to Revive Urban Nightlife (Case Study: Sattarkhan Street

امروزه بواسطه عدم توانايي تمام گروه‌هاي اجتماعي در استفاده از ساعات روشنايي روز براي رفع نيازها و براي برطرف نمودن پيامدهاي اجتماعي، اقتصادي ناشي از خالي بودن شهر در ساعات خاصي از روز، تأمين فضاهاي شهري شبانه و 24 ساعته كه در آن بتوان ميزان سرعت و ضرباهنگ شهري را كاهش داد و مكاني جهت مكث و آرامش ساكنين شهر و برقراري تعاملات اجتماعي مهيا نمود، ضرورت يافته است. در چنين فضايي جهت استفاده از زمان‌هاي مرده شهري كه بتواند بعنوان راهكاري جهت بهبود عملكرد فضاي شهري در پاسخ به نياز سرزندگي محيط شهري و رونق‌بخش اقتصادي و گردشگري عمل كند، بايستي اصول و معيارهايي را رعايت كرد. در اين پژوهش سعي شده است اين اصول از ديدگاه طراحي فضاهاي شهري و با تأكيد بر فضاهاي 24 ساعته مورد شناسايي قرار گيرد تا مهم‌ترين شاخص‌هاي اثرگذار بر شكل‌گيري و يا تقويت فضاهاي شبانه آن‌هم در بستر فرهنگي شهرهاي ايراني- اسلامي احصاء گردند. به همين منظور خيابان ستارخان تهران با توجه به پتانسيل‌هاي موجودش بعنوان نمونه مطالعاتي انتخاب ‌شده است. روش پژوهش حاضر توصيفي- تحليلي بوده كه با كمك تكنيك‌هاي كمّي و كيفي گوناگون ازجمله تكنيك‌هاي دلفي، تحليل خوشه‌اي و همچنين تئوري جنكس صورت گرفته است. تحليل‌ها نشان مي‌دهند كه 13 اصل مهم مورد شناسايي در طراحي كالبد شهري مي‌توانند در ميزان موفقيت فضاهاي شبانه شهري از چهار بُعد اقتصادي، اجتماعي، گردشگري و فرهنگي اثرگذار باشند كه از ميان آن‌ها، اصل حضور پذيري بالاترين امتياز (83/35) اثرگذاري را بدست آورده است. بنابراين جهت عملياتي نمودن اين اهداف، اقداماتي همچون فعاليت‌هاي متنوع فرهنگي در كنار خرده‌فروشي‌ها، ايجاد فضايي مختص پياده در هنگام شب، افزايش ساعت كاري فعاليت‌ها و ايجاد مراكز خريد شبانه پيشنهاد مي‌گردد.

Today, due to the inability of all social groups to use daylight to meet the needs and the social and economic consequences of the city being empty at certain times of the day, providing night urban space in which the speed of the city can be reduced and provided a place for the persons to relax and to establish social interactions, has become necessary.Such a space that can provide a solution to improve the performance of urban space in response to the need for vitality of the environment and the prosperity of the economic and tourism sector, to use the dead times of the city must follow principles.In this research, these principles have been tried to be identified with emphasis on 24-hour spaces in order to count the most important indicators affecting the formation or strengthening of night spaces in the cultural context of Iranian-Islamic cities. For this purpose, Sattarkhan Street in Tehran has been selected as a study sample according to its existing potentials.The method of the present study is descriptive-analytical with the help of techniques such as Delphi ones, cluster analysis and Jenx theory. Analyses show that 13 important principles affect the success rate of night spaces from four economic, social, tourism and cultural dimensions, among which, the principle of attendance has the highest impact. Therefore, in order to achieve this goal, measures such as increasing the working hours of activities and creating night shopping centers are suggested.