گويش‌شناسي اشعار باباطاهر و اهميت آن در بازسازي زبان بومي پيشين همدان

Dialectology of Bābā Ṭāher Quatrains and its role in reconstructing the former vernacular language of Hamadan

بررسي ويژگي‌هاي گويشي اشعار باباطاهر از ديرباز همواره مورد توجه شمار زيادي از پژوهشگران شاخه‌هاي مختلف علوم انساني قرار گرفته است ولي با وجود پژوهش‌هاي بسيار، نتايج ارائه شده به دليل استفاده از شيوه‌هاي بررسي نادرست، اشتباهات چشمگيري را به همراه دارند. عمده اين مشكلات از آگاهي ناكافي از دانش رده‌شناسي زبان‌هاي ايراني نشأت مي‌گيرند. در اين پژوهش ابتدا به بررسي و نقد نظريات موجود در اين زمينه پرداخته شده و سپس الگويي جديد براي بررسي متون مكتوب كه داراي ويژگي‌هاي گويشي هستند، ارائه مي‌شود. با توجه به دستاوردهاي نوين دانش رده‌شناسي زبان‌هاي ايراني و برپايه الگوهاي مطرح شده در اين پژوهش، زبان اشعار باباطاهر بررسي شده و با استفاده از شيوه تطبيقي مبتني بر توجه به درجه تشخيص مؤلفه‌هاي دستوري و در نظر گرفتن فهلويات ديگر همدان و گويش كليميان همدان به تعيين زبان اين اشعار پرداخته مي­شود. پرسش ديگري كه در اين پژوهش به آن پاسخ داده مي­شود اين است كه آيا از اين اشعار، در كنار ديگر فهلويات اين منطقه و گويش كليميان همدان مي­توان در بازسازي زبان محلي پيشين اين شهر استفاده كرد.

This study draws on both quantitative and qualitative findings from corpus analysis to define the language in Bābā Ṭāher Quatrains. The present article uses Bābā Ṭāher Quatrains as a linguistic evidence and contributes to the knowledge about it, especially in the field of historical grammar and typology. The article reviews and updates recent research to clarify the language origins, using comparative and historical linguistics methods. The first part of this article is devoted to the stratification of dialectal features of Bābā Ṭāher Quatrains. The second part focuses on the role of particular characteristics in Bābā Ṭāher Quatrains, the language of Jews in Hamdan and other Fahlaviyāts of Hamadan in reconstructing the former vernacular language of Hamadan.