بررسي نظام فضايي خانه هاي مشهد از دوره پهلوي اول تا امروز (سده اخير) با رويكرد نحو فضا

با تغييرات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي حادث شده از ابتداي قرن حاضر، تحولات گستردهاي در شيوه زيست و فضاي سكونت ايراني به وقوع پيوست.خانه بعنوان اولين سرپناه بشر منعكس كننده روابط اجتماعي و فرهنگي ساكنان مي باشد و از آنجايي كه پيكره بندي فضايي خانه بر روابط اجتماعي ساكنان تاثيرگذار است لذا اينگونه بنظر مي رسد كه با تحليل نظام فضايي خانه ها مي توان به تغييرات ناشي از روابط اجتماعي ميان ساكنان خانه با هم و ديگران پي برد.بدين منظور پژوهش حاضر به قياس تحليلي تغييرات نظام فضايي خانه هاي دوره پهلوي اول تا دوره معاصر در شهر مشهد با استفاده از تكنيك نحو فضا مي پردازد.اين پژوهش با استفاده از روش تركيبي شامل روش هاي توصيفي،تحليلي و در نهايت استدلال منطقي با بهره گيري از ابزار مشاهده،برداشت، مطالعات كتابخانه اي و شبيه سازي به كمك نرم افزار تخصصي نحو فضا(UCL Depthmap) صورت گرفته است.يافته هاي پژوهش نشان مي دهدكه خانه ها در دوره پهلوي اول و نيمه اول پهلوي دوم (1304- 1340 ش ) با سازماندهي محوري و مركزي و دوره نيمه دوم پهلوي دوم (1340 ش ) تاكنون با سازماندهي تركيبي تقسيم ميشوند. در دوره پهلوي اول و نيمه اول پهلوي دوم، در هر دو سازماندهي مركزي و محوري بيشترين تغييرات در فضاي باز (حياط و تراس-ايوان) ايجاد و كمترين تغييرات در اين دوره مربوط به فضاي نشيمن و اتاق بوده است، اما از دوره نيمه دوم پهلوي دوم تاكنون، توجه از فضاي باز و بيرون به فضاي درون مخصوصاً فضاي عمومي و نيمه عمومي مانند نشيمن و پذيرايي معطوف ميگردد.