بررسي بازخواني نقش آجر در معماري معاصر شهر مشهد

حضور آجر مؤيد بسياري از اصول و تفكرات فلسفي معماري ايراني اسلامي همچون وحدت و كثرت، وحدت و تركيب و سادگي است. در معماري پس از اسلام كاربرد هنرهاي تزئيني محدودتر گشت، آجر يكي از مصالحي است كه با توجه به پتانسيل هاي بالقوه اي (نظير رويكرد هاي سازه اي، تزئيني و زيبايي‌شناسي) كه در فرم دهي دارد با تنوع بسيار در هنرهاي تزئيني جلوه گر شد. اما اين نوع كاربرد از آجر در سده اخير مورد فراموشي قرار گرفته و شكوه گذشته خود را از دست داده است. اين پژوهش، به دنبال آن است كه هنر آجركاري و نقش اين عنصر ارزشمند را در سه دوره تاريخي و در سه بافت (سنتي، مياني و معاصر) كلان‌شهر مشهد با استفاده از روش هاي تركيبي (توصيفي، تحليلي و موردي) موردبررسي قرار دهد. شيوه جمع آوري داده ها، اسنادي كتابخانه اي و مصاحبه است و تجزيه و تحليل انجام‌شده نيز از نوع تحليل محتوا بوده و درنهايت 12 اثر از معماران مطرح مشهد با توجه به چهارچوب نظري به‌دست‌آمده موردبررسي قرار گرفته اند. يكي از دستاوردهاي اين پژوهش، شناسايي و مصاحبه با معماران برگزيده مشهدي است. به‌طوركلي مصاحبه هاي صورت گرفته نشان مي دهد، هر معمار داراي جهان بيني و نگرش خاصي نسبت به آجر بوده كه اين نگرش ها در دسته‌بندي مشخص ارائه گرديده است. با توجه به نتايج و تحليل هاي حاصل از بررسي مشخص گرديد، هر آنچه از اين ميراث ارزشمند طي دوره هاي مختلف به جاي مانده و امروزه از آن به‌عنوان آجر ياد مي‌شود، تقريباً وجه تكنيكي، اقتصادي و خاطره برانگيزي آن است.