بررسي اقامتگاه امام رضا(ع) در نيشابور با تكيه بر گزارش‌هاي حاكم نيشابوري، شيخ صدوق و شواهد تاريخي و باستان‌شناسي

نيشابور يكي از شهرهاي مهمي بود كه حضرت رضا(ع) در مسير سفر از مدينه به مرو، مدتي در آن توقف كرد. باوجود تحقيقات زيادي كه در خصوص اقامت آن حضرت به‌خصوص ايراد حديث سلسله‏الذهب در نيشابور شده است، اما تاكنون در خصوص محله اقامت امام، موقعيت آن و چرايي اسكان ايشان در اين محله و سرنوشت آن تحقيقي صورت نگرفته است. علاوه بر اين، در بعضي از منابع و تحقيقات، ازجمله كتاب عيون اخبارالرضا(ع) اين محله به‌صورت‌هاي مختلف و اشتباه ضبط شده است. از اين‌رو، در پژوهش حاضر سعي شده است بر اساس منابع كتابخانه‏اي ازجمله كتاب‌هاي تاريخ نيشابور حاكم نيشابوري و عيون اخبارالرضا(ع) و شواهد تاريخي و باستان‌شناسي و با روش توصيفي-تحليلي به‌نقد و بررسي اين محله پرداخته شود. يافته‏هاي پژوهش نشان مي‏دهد كه اين محله به نام فُزّ/ فَزّ و در كهندژ نيشابور قرار داشته است، زيرا كهندژ از استحكام و امنيت و از خوش آب و هواترين محله‏هاي اين شهر بوده و ضمناً در منتها‏اليه جهت شرقي و دروازه خروجي نيشابور به‌طرف مرو و طوس قرار داشته است. بنابراين مأموران حكومتي با ملاحظات موارد مذكور كه امام بايد در امنيت و احترام كامل و تماس كمتر با مردم و سريع‌تر به مرو، مركز خلافت برسد، از اين‌رو امام را در محله فز كه داراي تمام شرايط مذكور بود، اسكان دادند. همچنين با توجه به ويراني اين محله توسط ارسلان ارغون و غزها و مغول‌ها و زلزله‏هاي متعدد و نيز فترت آن تا دوره تيموري به‌خصوص صفويه، يادمان‌هاي محله امام رضا(ع) متروك و  جاي آن را قدمگاه فعلي نيشابور گرفته است.