بررسي تداوم تكنيك و هنر سفالگري پيش‌ از تاريخ تا دوره معاصر (مطالعه موردي: سنت سفالگري روستاهاي بخش چكنه نيشابور)

در حوزه خراسان مركزي ازدوره نوسنگي با سفال تا دوران معاصر سفالگري از هنرها و صنايع رايج و بسيار بااهميت بوده است. در خلال بررسي‌هاي باستان‌شناسي انجام شده در اين حوزه، تكنيك ساخت سفاليشناسايي‌شده كه نشان از تداوم سنت‌هاي فرهنگي در هزاره‌هاي ذكرشده دارد. اين تكنيك ساخت و فرم‌دهي به‌وسيله قالب پارچه‌ صورت مي‌گرفت كه در دوره نوسنگي سبدهاي گياهي جايگزين آن بوده است. نمونه‌هاي متعدد اين تكنيك از هزاره ششم تا هزاره اول ق.م در دشت مشهد و آسياي مركزي و نيز در دوران ساساني در دشت نيشابور گزارش‌شده است و اهميت آن در اين مي­باشد كه تداوم آن تا روزگار معاصر و در بافت روستايي چكنه نيشابور ادامه يافته است. از جنبه‌هاي پنهان اين پديده، ارتباط سازمان توليد اين نوع ظروف با بافت جوامع است كه در پژوهش حاضر به كمك روش قوم باستان‌شناسي و رويكرد انسان‌شناسي نمادين و تفسيري مطالعه و تشريح شده است. اگر بتوان الگوي معاصر را به‌پيش از تاريخ نسبت داد،مي‌توان عنوان كرد كه زنان در فعاليت‌هاي توليدي اين دست‌ساخته نقش مهمي داشته‌اند. در بافتار معاصر، اين ظروف كاركرد ذخيره‌سازي مواد غذايي و لبني داشته است و برخواسته از اقتصاد معيشتي مبتني بر دامداري هستند. اين ظروف در مقياس خانگي توليد و ساخت آن اهداف اقتصادي نداشته است. به نظر مي‌رسد اين تكنيكِ بومي، طي هزاره‌ها به‌عنوان ميراثي ماندگار تداوم‌يافته و مواد اوليه آن متناسب با بوم و همچنين الگوي مصرف آن متناسب با نوع فعاليت‌ها در ادوار مختلف، متفاوت بوده است.