زمين شناسي و كانه زائي طلا (مس) زواريان (قم-سلفچگان)

طلاي زواريان در كمربند ماگمائي اروميه-دختر و مجموعه آتشفشاني ميوسن زيرين واقع است. اين سامانه بخشي از توالي آتشفشاني-رسوبي حوضه قم مي‌باشد كه به‌صورت مخروط آتشفشاني درون‌قاره‌اي، در يك محيط كششي تشكيل شده‌ است. كانه‏زائي طلا در اين پهنه، عمدتاً به‌صورت دانه‌پراكنده و شكافه‌پركن بيشترين ارتباط رابا واحدهاي به‌شدت سيليسي (رگه‌ها)، برش هيدروترمالي و سولفيددار (پيريت-كالكوپيريت) نشان‌ مي‌دهد. عناصر موليبدن، بيسموت، آرسنيك، آنتيموان، نقره، كادميوم و مس بيشترين همبستگي را با طلا نشان مي‌دهند كه از يك‌طرف به‌نقش كمپلكس‌هاي بي‏سولفيدي و از طرف ديگر به‌نقش سيالات ماگمائي در تشكيل آن، اشاره دارند. دگرساني هيدروترمالي، غالبا در جوار و درون توده‌هاي نفوذي و در امتداد شكستگي‌ها با روند تقريباً شمال خاوري جنوب باختري گسترش دارند، اگرچه شدت آن در اطراف بخش‌هاي سيليسي بيشتر است. اين سامانه با ايجاد انواع دگرساني مرتبط با توده نفوذي فعاليت خود را آغاز نموده و با دگرساني سيليسياكسيدي در امتداد شكستگي‌ها اولين فاز از كانه‌زائي را ايجاد مي‌نمايد. كانه‌زائي با برش‌هاي هيدروترمالي و نفوذ سيالات هيدروترمالي حاوي سولفيدهاي مس تداوم و با سولفيدي شدن و ته‌نشست اصلي كانه‌زائي طلا در حفرات و شكستگي‌ها خاتمه مي‌يابد. بنابراين، ويژگي‌هاي اين كانه‏زائي بيشترين شباهت را با كانسارهاي اپي‌ترمال مرتبط با توده‌هاي نيمه‌عميق از نوع اپي‌ترمال سولفيداسيون بالا نشان مي‌دهد.