گونه‌شناسي و تحليل فضايي-زماني مخاطرات محيطي در استان خراسان شمالي

مخاطرات محيطي هرساله آسيب‌هاي جاني و مالي فراواني به مردم استان خراسان شمالي وارد مي‌كنند. اين تحقيق ضمن معرفي انواع مخاطرات محيطي در نقاط مختلف خراسان شمالي، مسائل و مشكلات آنها را طبقه‌بندي و تقويم زماني را براي كاهش خسارات و جلوگيري از بحران‌هاي احتمالي مشخص كرده است. روش به‌كاررفته در اين تحقيق توصيفي-تحليلي مبتني بر مطالعات ميداني، كتابخانه‌اي و تحليل‌هاي آماري است. با توجه به اهميت بيماري كوويد-19، به‌منظور ارزيابي خطر آن در سه هفتۀ آخر منتهي به 31 مرداد 1399 در سطح شهرستان‌هاي استان، ابتدا نرخ بروز تعديل‌شده در هفتۀ اخير (AIRW1)، يك هفته قبل (AIRW2) و دو هفته قبل (AIRW3) محاسبه و سپس با استفاده از رابطۀ مربوط، وضعيت هر يك از شهرستان‌ها (سفيد، زرد و قرمز) مشخص شد. در خصوص خطر سرمازدگي از داده‌هاي آماري بلندمدت دماي كمينۀ ايستگاه‌هاي سينوپتيك و تبخيرسنجي بجنورد، اسدلي، آغمزار، رسالت، شيروان، چري، خوش، نوشيروان و جاجرم در مقياس روزانه استفاده شد. براي تعيين زمان آغاز و پايان يخبندان، روزها به روزشمار ژوليوسي تبديل و از نرم‌افزارهاي Minitab و ArcGIS براي رسم نمودار و نقشه‌هاي پراكندگي زماني و مكاني آغاز و پايان يخبندان استفاده شد. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه موقعيت جغرافيايي، شرايط محيطي و نظام برنامه‌ريزي فضايي، وقوع مخاطرات محيطي در استان خراسان شمالي را اجتناب‌ناپذير مي‌سازد و مناطق مختلف اين استان از پنجاه‌ويك مخاطرۀ محيطي در قالب چهار گونۀ كلي مخاطرات طبيعي شامل مخاطرات زمين‌شناختي، جوي، آب‌شناختي و زيستي و دو مخاطرۀ انساني عمدي و غيرعمدي، آسيب مي‌بينند. اين وضعيت، ضرورت افزايش ضريب ايمني نقاط زيست و فعاليت و اصلاح و تغيير روش‌ها و دستورالعمل‌ها توسط دستگاه‌هاي وابسته براي مديريت مخاطرات را نشان مي‌دهد. هماهنگ‌سازي زندگي و فعاليت كشاورزان با شرايط سرمازدگي و سازگاري جغرافيايي با ويروس كرونا به‌عنوان بهترين راه‌حل زيستي پيشنهاد مي‌شود.