رويكرد گفتماني به زايش كودكي در دنياي مدرن

تجربيات بزرگسالان از كودكي‌شان از تجربۀ كودكان امروزي متفاوت است. اين تفاوت ما را با اين پرسش مواجه مي كند كه كودكي از گذشته تا امروز چه تحولاتي را پشت سر گذاشته است؟ دغدغۀ اصلي اين نوشتار پرداختن به ابعاد مختلف اين پرسش از منظر فوكو، نظريه‌پرداز تحليل گفتمان انتقادي است. فوكو به ديوانگي، بيماري و زندان پرداخته است، اما آيا كودكي به‌صورت جسته‌گريخته در آراء و مكتوبات او ديده نمي شود؟ به همين دليل سعي شده است تا از شيوۀ مسئله سازي فوكو در راستاي بازسازي جايگاه كودكي بر مبناي رويكرد تحليل گفتمان فوكويي استفاده شود. رويكرد تحليل گفتمان علاوه بر اينكه نظريه قلمداد مي شود به‌مثابۀ روش نيز مي تواند تحقيقات را روش مند سازد. دو سنگ بناي تحليل گفتمان فوكويي را طرد و تاريخيت تشكيل مي دهند. در دوره هاي مختلف تاريخي؛ پيشامدرن، مدرن و پسامدرن، طرد كودكان از امور عقلاء كه در اينجا بزرگسالان جامعه هستند، اشكال متفاوتي به خود گرفته است. در دورۀ پيشامدرن، كودكان معمولاً بزرگسالاني كوچك بودند كه در همۀ امور دخالت داده مي شدند. در نظام دانايي مدرنيته مبتني بر ايدئولوژي روان‌شناسي رشد پياژه، مفهوم كودكي و مقتضيات آن اعم از اجبار در ورود به مدرسه و طرد از دنياي بزرگسالان به شيوه هاي مختلف برجسته شد. طرد كودكان در نظام دانايي دورۀ پسامدرن، دگرديسي ديگري پيدا كرده است. در نظام دانايي پسامدرنيته به سبب اتفاقاتي كه در دنياي ارتباطات و توسعه اتفاق افتاده است، كودكان بسيار سريع‌تر از دورۀ مدرن، كودكي خود را پشت سر مي گذارند و وارد دنياي بزرگسالي مي شوند. اين روايت فوكويي از كودكي نشان مي دهد كه كودكي اتفاقاً مفهومي كه ريشه در گذشته داشته باشد، نيست و ساخته و پرداختۀ دوران مدرن است.