رنج قدسي و رهايي در الهيات متأخر مسيحيت

اين مقال درصدد است، علاوه بر واكاوي مفهوم رنج، به رابطة بين رنج و رهايي (رستگاري) در الهيات مسيحي بپردازد. تمركز نويسنده بر سه طيف از رنج است كه نه‌تنها از هم گسسته و غيرمرتبط نيستند، بلكه در ارتباطي تنگاتنگ با يكديگر نيز به سر مي‌برند: رنج مسيح به‌عنوان انساني برگزيده و حتي خارق‌العاده؛ رنج انسان (معمولي) و رنج خدا. سئوال دربارة چرايي و چگونگي تحقق رنج است و توجه به يك رويكرد تئولوژيك در الهيات مسيحيت؛ خدايي كه رنج مي‌كشد. پاسخ الهيات مدرن مسيحي به اين سئوال كه آيا خداوند (با همة قدرت و قهاريتش) مي‌تواند دچار رنج شود، مثبت است و البته مي‌كوشد به پارادوكس قادر و مطلق بودن خداي يگانه (كه در عين حال پدر است) و رنج كشيدنش، با طرح مفاهيمي چون تجسم، كنوسيس (Kenosis) خداي عشق و رهايي، پاسخ دهد. البته اين پاسخ، شرحي توأمان است بر چرايي رنج مسيح، و البته وجه كنوتيكي و غيرفيزيكي رنج او. از اين‌رو وجه كنوتيكي رنج پدر و پسر، نشان از عمق رنجي داوطلبانه، آگاهانه و عامدانه، براي رستگاري بشر دارد؛ هرچند پدر اين رنج را از همان ابتداي خلقت و با حلول روح خود در بني‌آدم به جان خريده است. روايت چرايي و چگونگي وقوع اين رنج ـ كه در الهيات مسيحي، رنج قدسي و الهي (sacred and divine suffering) نام گرفته ـ با بهره‌گيري از رويكردهاي متألهان متأخر مسيحيت (كاتوليك) انجام شده است كه برخي از آنها مانند يورگن مولتمان، مفهوم رنج قدسي را تا بعد پراكتيكال الهيات اميد و رهايي‌بخش (liberation theology) تداوم داده‌اند.