عنوان مقاله :
هماهنگي وزن و محتوا در نوحه‌ها و مرثيه‌هاي يغماي جندقي
پديد آورندگان :
نجفي، مهدي دانشگاه آزاد اسلامي، نجف آباد، ايران , طغياني، اسحاق دانشگاه آزاد اسلامي، نجف آباد، ايران , خراساني، محبوبه دانشگاه آزاد اسلامي، نجف آباد، ايران
كليدواژه :
يغماي جندقي , مرثيه‌سرايي , نوحه‌سرايي , وزن , مضمون
چكيده فارسي :
يكي از موفقيت‌هاي هر شاعري در سرودن، توجه وي به شبكۀ ارتباطي عناصر مادي و معنوي موجود در شعرش است كه ساختار و نظام يك قالب شعري را تشكيل مي‌دهد. ارتباط واژگاني و شيوه چينش آنها، انتخاب وزن مناسب با عنايت به درونمايۀ حاكم بر آن، انواع موسيقي در شعر و نظاير آن اين شبكه را مي‌سازد. اين مقاله به ميزان هماهنگي درونمايه و بحور به كار رفته در نوحه‌ها و مرثيه‌هاي يغماي جندقي -شاعر قرن سيزدهم هجري- پرداخته است. وي نخستين شاعري است كه بخشي از ديوانش به نوحه اختصاص يافته است. مي‌توان گفت كه وي توانسته است خرده‌ژانري را با عنوان نوحه‌سرايي در شعر فارسي ابداع كند. يغما در اين نوع شعري، بين وزن و محتوا ارتباطي تنگاتنگ و ناگسستني برقرار كرده است. اين تحقيق با روش تحليل محتواي كيفي از نوع مضموني بر روي هفتاد و شش مرثيه و نوحۀ شاعر انجام شده است، انواع اوزان از جمله وزن خيزابي و جويباري كه شاعر به كار گرفته، با مضمون ارائه شده همخواني دارد و نيز رزانت، سَبُكي، نظم هجاها و طول مصرع‌ها، اركان عروضي از حيث ركن‌بندي هجاها، وجود تكرار و تنوع اركان بحرهاي عروضي در مراثي و نوحه‌ها در نظر گرفته شده است. همچنين اشعار به ترتيب بسامد در بحرهاي رمل، هزج ، رجز، مضارع، متقارب و سريع سروده شده‌اند؛ از اين ميان بحرهاي هزج و رمل كه سنگين‌ترين اوزان محسوب مي‌شوند و براي بيان اندوه و متأثركردن مخاطب مناسب هستند، بالاترين بسامد را دارند.
چكيده لاتين :
no abstract
